Ze względu specyfikę zagadnienia, warto pochylić się nad nomenklaturą stosowaną do określania stanowisk. Niestety, nie ma jednorodnego podejścia co do kategoryzacji, jednak my na potrzeby artykułu postanowiliśmy ją usystematyzować. Najbardziej przejrzysty zatem wydaje się podział na cztery poziomy, w ramach których istnieją różne funkcje:
- Stanowiska kierownicze wyższego szczebla (Członkowie Zarządów, Top-Menedżerowie), gdzie najwyższym stanowiskami są prezesi, właściciele i dyrektorzy generalni (CEO);
- Stanowiska kierownicze niższego szczebla (Kierownicy Działów lub Zespołów, Menedżerowie);
- Stanowiska specjalistyczne (Specjaliści);
- Pozostali pracownicy / pracownicy wspierający.
Jest to ważne, zważywszy na fakt, że niekiedy pewne pojęcia mogą się przenikać. Podobnie, jak w Polsce określenie „kierownik” i „menedżer”. Na poziomie wykonywanych obowiązków, de facto, nie ma większej różnicy – mimo wszystko jednak od menedżera wymaga się nieco więcej. To ma być lider (lub liderka), który dba o swój zespół i go rozumie , a nie tylko jest osobą odpowiedzialną za terminowość i rozliczanie z wykonywanych zadań.
Jeżeli chcecie dowiedzieć się, kim jest dobry lider – zachęcamy do zapoznania się z naszą serią, która przybliża menedżerom, jak powinni budować swoje otoczenie.
Czy i gdzie kobiety pracują na stanowiskach menedżerskich?
Na to pytanie stara się odpowiedzieć badanie z 2020 roku przeprowadzone przez Grant Thornton wśród 5 000 firm na całym świecie – International Business Report (IBR). Wnioski zostały opublikowane w raporcie Women in Business 2020: Putting the Blueprint into practice.1
Wynika z niego, iż tylko 29% kobiet na świecie zajmuje stanowiska kierownicze wyższego szczebla. Sytuacja ma się jeszcze gorzej, kiedy spojrzymy na szczegółowe dane. Jedynie 20% kobiet zajmuje funkcje prezesów, właścicieli i dyrektorów generalnych (CEO), a ledwie 18% dyrektorów operacyjnych (COO).
W badaniach McKinsey & Company z 2021 roku wyraźnie widać, gdzie leży sednoproblemu. Według wyżej wymienionych badań na 100 awansowanych mężczyzn (w konsekwencji zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych), awansuje się jedynie 72 kobiety (zatrudniając je na stanowiska kierownicze). Tym samym – kobiety w większości pozostają na poziomie podstawowym struktur firmowych.2
Oznacza to, że nadal najwyższe stanowiska w firmach są generalnie zmaskulinizowane. Według badania IBR dyrektorzy finansowi (CFO), dyrektorzy działu informatyki (CIO) i dyrektorzy marketingu (CMO) to w znakomitej większości mężczyźni. Kolejno zajmują 70%, 84% i 83% stanowisk. Nieco tylko lepiej wygląda sytuacja wśród dyrektorów zarządzających zasobami ludzkimi (HR) – kobiety stanowią 40% z nich.
Według badania Eurostatu z 2019 roku, przytaczanego w tekście Szklany sufit – fakty i mity, kobiety zajmowały 47% stanowisk menedżerskich w Polsce. To stawia nas na drugim miejscu wśród innych krajów Europy. Niemniej jednak, to samo badanie podkreśla, że kobiety zajmują tylko 13% miejsc w zarządach i radach nadzorczych największych spółek notowanych na giełdzie. To mniej niż unijna średnia, która wynosi 17%.
Gdzie jest najwięcej kobiet na stanowiskach menedżerskich?
Zaskakującym może wydać się fakt, że to wcale nie w krajach uznawanych za wysoko rozwinięte największy odsetek kobiet zajmuje najwyższe stanowiska. Otóż, to Afryka wiedzie prym – tam aż 38% kobiet zajmuje stanowiska kierownicze wyższego szczebla.
Dopiero następna jest Europa Zachodnia (35%) ex aequo z krajami należącymi do ASEAN, czyli Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej. W Ameryce Łacińskiej natomiast 33% kierowników najwyższego szczebla to kobiety. Unia Europejska i Europa Południowa plasują się na 5 miejscu w zestawieniu. To tam 30% miejsc wśród kadry zarządzającej wyższego szczebla zajmowanych jest przez kobiety. Raport zaś zamyka Ameryka Północna – z 29% kobiet wśród kadry zarządzającej oraz kraje należące do APAC (region Azja-Pacyfik), gdzie jedynie 27% kobiet pracuje na stanowiskach wysokiego szczebla.
Warto zwrócić uwagę, że w samej Kanadzie ponad 90% stanowisk prezesów, właścicieli i dyrektorów generalnych zajmowanych jest przez mężczyzn.3 W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej natomiast – ten wskaźnik jest jeszcze wyższy i tylko 6% kobiet posiada te stanowiska.4
Należy dodać, że najwyższy skok, według IBR poczyniła Ameryk Łacińska. W roku 2019 tylko 25% kobiet zajmowało stanowiska kierownicze wyższego szczebla, natomiast w 2020 – było ich już 33%. Zwyżkę o 7 punktów procentowych (7 p.p.) w tym zakresie można zaobserwować natomiast w Afryce (2019 – 31%, 2020 – 38%). Podobnie wyglądała sytuacja wśród państw członkowskich ASEAN (2019 – 28%, 2020 – 35%).
W czym wiedzie prym Afryka, Ameryka Łacińska i średnie firmy?
Istotnym jest nadmienić, że zmiany w Afryce wynikają z reform, jakie poczyniono w ostatnich latach. Miniona dekada przyniosła promowanie równości płci, jak i wprowadzenie przepisów chroniących kobiety w razie napaści seksualnej i molestowania. To na pewno skłoniło je do podejmowania pracy w ogóle.5
Jeżeli chodzi o Amerykę Łacińską, według raportu Grant Thornton Women in Business 2020: Putting the Blueprint into practice, ruch #MeToo także mógł mieć wpływ na zmiany w organizacji firm. Zwłaszcza w strukturach firm rodzinnych. Dotychczas w Ameryce Łacińskiej miejsca w takich przedsiębiorstwach zajmowane były – nierzadko – przez niekompetentnych kuzynów i braci. Od jakiegoś czasu jednak państwo wymaga, aby spółki notowane na giełdzie posiadały niezależnych dyrektorów. To zaś otworzyło drogę do awansu kobiet.
Co ciekawe, średnie firmy utrzymują najwyższy wskaźnik zatrudnienia kobiet na najwyższym szczeblu kierowniczym na całym świecie. Jest to od 2019 roku stały poziom 87%, a 2015 roku – odsetek ten wzrósł o prawie 20 punktów procentowych (z 68% do 87%).
Dlaczego równość jest tak ważna?
W ciągu ostatniej dekady proporcje się nieco zmieniły. Można stwierdzić, iż na lepsze, jeżeli spoglądamy na wyniki IBR optymistycznie. Wówczas bowiem dostrzeżemy, że jednak dochodzi do przemian – że kobiety zaczynają być doceniane na stanowiskach menedżerskich, a społeczeństwo coraz bardziej rozumie, że w niczym nie ustępują mężczyznom. Niestety, oceniając to chłodno i analitycznie zauważymy, że dziewięcioprocentowy wzrost to żaden sukces. Nie, jeżeli weźmiemy pod uwagę to, jak obecnie szybko zmienia się świat i ile w ciągu ostatnich dziesięciu lat osiągnęliśmy. Zdaje się zatem, że tej kwestii jednak dotknęła stagnacja.
Nie chodzi oczywiście o to, aby za wszelką cenę tworzyć parytety, ale o większą otwartość. O to, aby zrozumieć, że kobiety na stanowiskach kierowniczych najwyższego szczebla są potrzebne, bo potrzebna jest też różnorodność w myśleniu.6
A jak to wygląda w Moore Polska?
Zależy nam na partnerstwie na każdej płaszczyźnie działalności firmy, bowiem stawiamy na równowagę.Nie inaczej jest zatem w kwestii kadry pracowniczej.
Tym samym – na ponad 220 pracowników, ponad 190 zatrudnionych osób to kobiety. One też stanowią większość na stanowiskach kierowniczych wyższego szczebla. Tabela poniżej przedstawia zaś, jak wygląda podział ze względu na płeć na wszystkich stanowiskach w Moore Polska:
[wptb id=8785]____________________________________________________________________________________
1 Grant Thonrton, Women in Business 2020: Putting the Blueprint into practice [dostęp: 21-10-2021]; stamtąd także zaczerpnięte wszystkie dane.
2 Rosenzweig & Company, The 15th Annual Rosenzweig Report on Women at the Top Levels of Corporate Canada [dostęp: 22-10-2021].
3 Catalyst, Pyramid: Women in the United States Workforce (Infographic) [dostęp: 22-10-2021].
4 McKinsey & Company, Women in the Workplace 2021 [dostęp: 22-10-2021].
5 World Bank Group, Women, business and the law 2019 [dostęp: 21-10-2021].
6 Francesca Lagerberg, Światowy lider – możliwości sieciowe, Grant Thornton International Ltd., wypowiedź z raportu Women in Business 2020: Putting the Blueprint into practice [dostęp: 21-10-2021].
