Z rokiem 2021 r. wiąże się wejście w życie wielu zapowiadanych zmian w zakresie przepisów podatkowych. Ich konsekwencją jest nałożenie na podatników zarówno nowych obciążeń finansowych, jak i, co równie istotne, wielu dodatkowych obowiązków formalnych. W celu ich realizacji podatnicy zmuszeni będą do opracowania odpowiednich procedur, minimalizujących ryzyko narażenia się na zastosowanie przez organy podatkowe konsekwencji w postaci sankcji, przewidzianych w przyjętych przepisach. Powyższe skutkuje zatem wzrostem, wraz z początkiem 2021 r., ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Nowelizacje ustaw podatkowych przewidują szereg zmian istotnych z punktu widzenia przedsiębiorców. W szczególności jednak, istotne z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej okazać się mogą poniższe zmiany.
Obowiązek informowania o strategii podatkowej
Początek roku 2021 to początek obowiązywania przepisów obligujących podatników do sporządzenia i opublikowania informacji o strategii podatkowej. Obowiązek sporządzenia informacji i umieszczenia jej na stronie internetowej podatnika lub jego podmiotu powiązanego w terminie do końca dwunastego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego spoczywa na:
- podatkowych grupach kapitałowych, bez względu na wysokość osiągniętych przychodów;
- podatnikach innych niż podatkowe grupy kapitałowe, u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym, przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym roku kalendarzowego poprzedzającego rok podania indywidualnych danych podatników do publicznej wiadomości.
W treści ustawy wskazano enumeratywnie szereg informacji, jakie muszą być ujawnione w strategii podatkowej. Ponadto, w terminie do końca dwunastego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego informację o adresie strony internetowej, gdzie została umieszczona strategia podatkowa.
Co prawda, zgodnie z przyjętymi przepisami, publikowane będą dane z wyłączeniem informacji objętych tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego, jednak brak opublikowania części informacji wiązać się może ze sformułowaniem zarzutu niewywiązania się w pełni z obowiązku, co w kontekście obowiązku publikowania informacji, w szczególności, o planowanych działaniach restrukturyzacyjnych, może skutkować powstaniem pytania o granicę, między zakresem danych poufnych, a tych które podlegają opublikowaniu.
Wskazać należy, że niewywiązanie się z powyższych obowiązków skutkować może nałożeniem na podatnika kary. Przepisy przewidują, że w przypadku nieprzekazania informacji podatnik podlega karze pieniężnej w wysokości do 250 000 zł.
Brak możliwości rozliczenia straty po dokonaniu restrukturyzacji
W kontekście wskazanego wyżej ryzyka związanego z planowanymi działaniami restrukturyzacyjnymi, istotne są dalsze konsekwencje wynikające ze zmian w przepisach podatkowych obowiązujących od początku 2021 r. Jak wynika bowiem z przyjętych przepisów, przy ustalaniu dochodu/straty stanowiącego podstawę opodatkowania nie będzie uwzględniać się strat podatnika z lat wcześniejszych, jeżeli podatnik przejął inny podmiot lub nabył przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w tym w drodze wkładu niepieniężnego, lub otrzymał wkład pieniężny, za który nabył przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w wyniku czego:
- przedmiot faktycznie prowadzonej przez podatnika podstawowej działalności gospodarczej po takim przejęciu lub nabyciu, w całości albo w części jest inny niż przedmiot faktycznie prowadzonej przez podatnika podstawowej działalności przed takim przejęciem lub nabyciem, lub
- co najmniej 25% udziałów podatnika posiada podmiot lub podmioty, które na dzień kończący rok podatkowy, w którym podatnik poniósł taką stratę, praw takich nie posiadały.
W ocenie projektodawców ustawy, powyższe okoliczności mają uzasadniać, że głównym celem podjętych działań restrukturyzacyjnych było nieuzasadnione skorzystanie z możliwości, przykładowo, pomniejszenia dochodu innego przedsiębiorstwa, w wyniku uwzględnienia wyników finansowych nierentownej działalności podmiotu przejmującego.
Jednakże, powyższe przepisy w znacznym stopniu ograniczą podejmowanie działań restrukturyzacyjnych, w tym także tych, podejmowanych wyłącznie z przyczyn ekonomicznych.
Obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych – dodatkowe progi dokumentacyjne
Nie tylko transakcje restrukturyzacyjne wiążą się, od 2021 r., z koniecznością przeprowadzenia przez przedsiębiorców dodatkowej analizy finansowej i podatkowej. Zgodnie z przyjętymi przepisami, w przypadku dokonania transakcji z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, bez względu na rodzaj transakcji, obowiązek dokumentacyjny cen transferowych powstaje po przekroczeniu progu 100 tys. zł. Zatem transakcje przychodowe podlegać będą dokumentowaniu po przekroczeniu wskazanego progu, a nie jak dotychczas, wyłącznie kosztowe. Ponadto, do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych są obowiązane podmioty dokonujące transakcji kontrolowanej lub transakcji innej niż transakcja kontrolowana, jeżeli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową oraz wartość tej transakcji za rok podatkowy przekracza 500 000 zł.
Przedsiębiorcy będą zatem zmuszeni dodatkowo, w powyższym zakresie, do badania statusu rzeczywistego właściciela należności, w celu ustalenia obowiązków dokumentacyjnych.
Obowiązki dotyczące spółek nieruchomościowych
Nowelizacja ustaw podatkowych wiąże się także z wprowadzeniem nowej definicji spółki nieruchomościowej, za którą będzie uznana w szczególności spółka, której przychody w znacznym stopniu wynikają z najmu nieruchomości, a nie spółka, która wykorzystuje nieruchomości do prowadzonej działalności produkcyjnej lub usługowej.
Przyznanie statusu spółki nieruchomościowej wiąże się z powstaniem po jej stronie dodatkowych obowiązków. Spółka nieruchomościowa bowiem, której udziały są zbywane, będzie obowiązana wpłacić na rachunek urzędu skarbowego, jako płatnik, zaliczkę na podatek od dochodu z tego tytułu w wysokości 19%, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód, jeżeli:
- stroną dokonującą zbycia jest podmiot niemający siedziby lub zarządu na terytorium Polski lub osoba fizyczna niemająca miejsca zamieszkania na terytorium Polski oraz
- przedmiotem transakcji zbycia są m.in. udziały dające co najmniej 5% praw głosu w spółce nieruchomościowej.
Ponadto, do obowiązków spółki nieruchomościowej i jej wspólników będzie należeć, w niektórych przypadkach, złożenie informacji o udziałowcach spółki nieruchomościowej Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej w terminie do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego spółki nieruchomościowej.
