Szklany sufit w pojęciu ogólnym jest ograniczeniem i przeszkodą utrudniającą pewnym grupom społecznym – kobietom, mniejszościom – dojście do wysokich pozycji w biznesie oraz w polityce. To niewidzialna bariera, której nierzadko nie sposób przebić. Opiera się bowiem– zwłaszcza w przypadku odmawiania awansu osobie z odpowiednimi kwalifikacjami – na wytłumaczeniach organizacji pozbawionych merytorycznej argumentacji.
Uprzedzenia – czyli jak powstaje szklany sufit
Według badania Eurostatu z 2019 roku piastowały 47% stanowisk menedżerskich w Polsce – to stawia nas na drugim miejscu wśród innych krajów Europy. Niemniej jednak, to samo badanie podkreśla, że kobiety zajmują tylko 13% miejsc w zarządach i radach nadzorczych największych spółek notowanych na giełdzie. To mniej niż unijna średnia, która wynosi 17%.
Czemu tak się dzieje? Według ekspertów to wina uprzedzeń.
Niemniej, ankieta LiveCareer „Kobieta Szef” przeprowadzana w 2021 roku na ponad siedmiuset respondentach, obala tezę o uprzedzaniach. Według jej wyników, aż 78% Polaków uważa, że płeć nie ma znaczenia w momencie obsadzania kierowniczych stanowisk. Ponadto – badane osoby przyznały, że mając kobietę za przełożoną, lepiej budują swoje relacje biznesowe niż z mężczyzną-menedżerem. Warto podkreślić, że zdecydowaną większość w tej opinii mają właśnie mężczyźni. 92% z nich przyznaje, że ich zawodowe relacje z kobietą-szefem są pozytywne, a tylko 5%,ocenia ją jako przeciętną. Wśród ogółu respondentów było to odpowiednio 74% i 23%.
Co ciekawe – pozytywne postrzeganie kobiet na stanowiskach kierowniczych tyczy się głównie małych i średnich firm. To właśnie tam aż 38% stanowisk najwyższego kierownictwa zajmują kobiety. Wynik ten jest najwyższy w Europie.1 W średnich firmach aż 80% badanych, z ogółu 67% respondentów, przychylnie wypowiedziało się o kobiecie-szefie. Bardzo budujący jest także fakt, że 46% badanych uważa, że kobiet-menedżerów powinno być więcej. Jaki jest więc powód – jeśli nie uprzedzenia – że wciąż tak niewiele kobiet zatrudnianych jest w Polsce – i ogólnie na świecie – na wysokich stanowiskach?
Skuteczne przebicie się przez szklany sufit
Respondentki ankiety LiveCareer „Kobieta Szef” przyznały, że w organizacjach w których pracują, kobiety pasują im bardziej do stanowisk specjalistycznych niż kierowniczych. Takiego zdania była aż połowa badanych. De facto zatem, to same kobiety podcinają, w metaforycznym sensie, skrzydła swoim koleżankom. Jest to o tyle zaskakujące, bowiem przecież kobiety-menedżerki w absolutnie niczym nie ustępują mężczyznom-menedżerom. Tak naprawdę – są bardziej pożądane przez współpracowników, jako te wielozadaniowe i mniej konfliktowe. Problemem są zatem nie tyle same w sobie uprzedzenia, a stereotypy, na których te uprzedzenia są budowane.
To właśnie przez stereotypy kobiety nierzadko rezygnują z walki o swoje stanowiska i status. Nie mają odwagi się postawić, tak jak w przypadku nierówności płac na tych samych stanowiskach. Co gorsza – same siebie wpędzają w kompleksy, demonizując do granic absurdu pracę, niejako podkreślając tylko jej mroczne strony. Rzecz jednak w tym, że zdrowe środowiska biznesowe nie wymagają od kobiet większego nakładu pracy niż mężczyzn, a tej samej ilości zaangażowania oraz wiedzy. Tym samym, tak mężczyzna, tak i kobieta, otrzyma awans za swoje osiągnięcia. Zostanie menedżerem jeżeli ma predyspozycje na dobrego lidera – i tyczy się to obu płci.
Szklany sufit, szklane ruchome schody, lepka podłoga…
To, że Polska jest krajem, który wypada dobrze na tle innych państw europejskich niewiele zmienia – jeszcze długa droga przed nami.
Nadal często zdarza się także – zwłaszcza w sfeminizowanych zawodach – że pojawiający się w zespole mężczyzna otrzyma awans, jako pierwszy i szybciej. Takie kuriozum określane jest mianem szklanych ruchomych schodów. Niestety – nierzadko wynika to ze złego zarządzania w przedsiębiorstwie. Często to sami przełożeni umacniają stereotyp, że to mężczyzna ma lepsze kompetencje i kwalifikacje niż kobieta. Przez to też powinien zarabiać więcej. Tym samym zaś – piastować także wysoką funkcję.
Należy pamiętać, że szklany sufit to nie jest to samo, co lepka podłoga. Pierwszy termin bowiem odnosi się do niechęci wobec awansów kobiet. Drugi – do takich miejsc pracy, gdzie awans nie jest możliwy ze względu na wykonywany zawód czy organizację firmy. Czyli na przykład zakłady krawieckie lub przedsiębiorstwa zajmujące się utrzymaniem czystości.
Warto jednak, zderzając się ze zjawiskiem szklanego sufitu (czy szklanych ruchomych schodów lub lepkiej podłogi), pomyśleć, czy otoczenie, w którym się znajduję, jest dla mnie dobre. Czy się w nim odnajduję i czy jest mi dobrze. Czy może – ze względu na swoje ambicje – nie osiągnę więcej gdzie indziej? Czy na rynku nie istnieją firmy, gdzie awanse przyznawane są ze względu na umiejętności, wiedzę i doświadczenie, a nie płeć? Zdecydowanie są!
W Moore Polska zatrudniamy niemal 67% kobiet na stanowiskach top-menedżerskich. To ekspertki w swoich dziedzinach i doskonałe liderki, które codziennie budują wspaniałe zespoły, nie tylko zgrane ze sobą, ale i z całą firmą. Dzięki temu możemy oferować profesjonalne wsparcie merytoryczne dla swoich klientów. Jesteśmy partnerami w pracy, budującymi dobre relacje w oparciu o dialog i wzajemne motywujemy się do działania. Tym samym – jesteśmy partnerem w biznesie, który pomaga innym rozwijać się w szybko zmieniającym się świecie.
________________________________________________________________________________________________
1 Polski biznes otwarty na kobiety. Wyniki badania „Women in Business 2020”, Grand Thornton, 8 marca 2020 r.
