Poruszane zagadnienie dotyczy stanu prawnego obowiązującego od 1 grudnia 2008 r., kiedy wprowadzono zmiany do ustawy o VAT. Przed nowelizacją podatek od nabywanych usług noclegowych i gastronomicznych mogły odliczyć podmioty świadczące usługi turystyki. Po zmianach zostały one pozbawione tego prawa.
Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt. 4 lit. b ustawy VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.
Z wyroku TSUE wynika, że problemu nie było od 1 maja 2004 r. do 1 grudnia 2008 r., bo wszelkie zakazy odliczenia podatku, które obowiązywały w chwili, gdy Polska wchodziła do Unii Europejskiej, mogły zostać utrzymane. Taka właśnie restrykcja dotyczyła przedsiębiorców kupujących usługi gastronomiczne i noclegowe (z wyjątkiem branż turystycznej oraz przewozu osób). To jednak oznaczało, że rozszerzenie polskiego zakazu od 1 grudnia 2008 r. na wszystkich podatników i w efekcie pozbawienie podatników świadczących usługi turystyki prawa do odzyskania VAT od usług gastronomicznych i noclegowych naruszyło unijną dyrektywę.
Biorąc pod uwagę wskazówki przedstawione przez Trybunał – w zależności od celu nabywanych usług noclegowych lub gastronomicznych – prawo do odliczenia VAT naliczonego z tego tytułu kształtuje się następująco:
| podatnik nabywa usługi noclegowe lub gastronomiczne w celu świadczenia usług innych niż usługi turystyki | z tytułu nabycia usług noclegowych lub gastronomicznych nie będzie miał prawa do odliczenia VAT naliczonego |
| podatnik nabywa usługi noclegowe lub gastronomiczne w celu świadczenia usług turystyki, które rozlicza według specjalnej procedury marży | z tytułu nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych nie będzie miał prawa do odliczenia VAT naliczonego |
| podatnik nabywa usługi noclegowe lub gastronomiczne w celu świadczenia usług turystyki przy założeniu, że do ich opodatkowania będą miały zastosowanie ogólne zasady (świadczącego usługi turystyki, w ramach których refakturuje on na rzecz innych podatników usługi noclegowe i gastronomiczne) | z tytułu nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych przysługuje mu odliczenie VAT naliczonego |
Zatem decydujące znaczenie dla prawa do odliczenia ma ustalenie celu nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, w kontekście pojęcia usług turystyki na gruncie przepisów prawa unijnego oraz krajowego.
Wyrok TSUE otwiera drogę do odzyskania podatku. Podatnicy świadczący usługi turystyki nieobjęci systemem VAT marża mogą rozważyć korektę rozliczeń za okresy, które nie uległy przedawnieniu.
Z kolei podmioty, w których sprawach toczą się postępowania, mogą powołać się wprost na wskazówki TSUE przed organami podatkowymi. Natomiast Ci, którym wydano już prawomocną decyzję, mogą stosownie do art. 240 § 1 pkt 11 Ordynacji podatkowej złożyć wnioski o wznowienie postępowań, tym samym wywalczyć nieodliczony VAT (w terminie miesiąca od dnia publikacji orzeczenia TSUE).
Ministerstwo Finansów zapowiedziało zajęcie uzupełniającego stanowiska po wydaniu orzeczenia przez Naczelny Sąd Administracyjny w postępowaniu prowadzonym między Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej a Grupą Lotos, które to spowodowało skierowanie sprawy przed TSUE. W orzeczeniu NSA bowiem wyjaśniona zostanie kwestia, czy prawo do odliczenia przysługuje spółkom z koncernu, zatem doprecyzowane zostanie pojęcie usług turystycznych, dla których zastosowanie znajdzie omawiane prawo do odliczenia.
Doradcy podatkowi z Grupy Rewit reprezentowali już Klientów przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi w sprawach o omawianym zakresie. Wyrok TSUE z 2 maja 2019 r. rzuca nowe światło na prowadzenie sporów z administracją skarbową w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT od nabywanych usług noclegowych i gastronomicznych przez podatników świadczących usługi turystyczne.
Jeżeli chcielibyście Państwo dowiedzieć się więcej na temat poruszonych zagadnień zapraszamy do kontaktu.
