Przepisy obowiązujące od 2017 r.
Zgodnie z treścią przepisu ustawy o VAT, obowiązującego od 2017 r. w sytuacji, gdy podatnik otrzymał od kontrahenta fakturę z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy oraz uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, wówczas ma możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.
W konsekwencji, w wyniku znacznych opóźnień kontrahenta w wystawianiu faktur, z tytułu dokonanej transakcji, istniało ryzyko konieczności wykazania przez podatnika podatku należnego wstecznie w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, zaś podatku naliczonego na bieżąco, co wiązało się z koniecznością zapłaty odsetek za zwłokę.
Wyrok TSUE i zmiany w prawie
Wskazana powyżej konstrukcja, tzw. szyku rozwartego, w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, została uznana za niezgodną z prawem unijnym w konsekwencji wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 marca 2021 roku w sprawie C-895/19. Orzeczenie podkreślało, że takie rozwiązanie, stosowane w polskich przepisach ustawy o VAT, stoi w sprzeczności z zasadą neutralności.
Jak wynika z treści orzeczenia:
„(…) należy zauważyć, że (…) wymóg, zgodnie z którym prawo do odliczenia jest wykonywane co do zasady w okresie, w którym podatek stał się wymagalny, może zagwarantować neutralność podatkową. Pozwala on bowiem zagwarantować, że zapłata VAT i jego odliczenie następują w tym samym okresie, tak aby podatnik został całkowicie uwolniony od ciężaru VAT należnego bądź lub zapłaconego w ramach całej prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (…).
Sprzeczne z tą logiką byłoby czasowe obarczenie podatnika ciężarem VAT należnego z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego, tym bardziej że – (…) – żadna kwota nie jest należna organom podatkowym z tytułu takiego nabycia.”
W rezultacie, 7 września 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT, dostosowująca zakwestionowane przepisy do wyroku Trybunału i umożliwiająca ujęcie, w tym samym okresie, podatku należnego i naliczonego, jeżeli podatek należny został uwzględniony w deklaracji podatkowej, w której należało rozliczyć ten podatek.
Dodatkowe konsekwencje wyroku TSUE
Orzeczenie, a wraz z nim nowelizacja przepisów ustawy o VAT, skutkują wprowadzeniem korzystniejszych, z punktu widzenia podatnika, zasad rozliczania transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Otwiera to także drogę do wnioskowania o zwrot odsetek zapłaconych w oparciu o przepisy obowiązujące od 2017 r.
Zachęcamy Państwa do współpracy w zakresie analizy podatkowej Państwa sytuacji oraz w procesie przygotowania wniosków o stwierdzenie nadpłaty. Zapraszamy serdecznie do kontaktu.
