Uznanie umowy za fakturę – wyrok TSUE

Czy wystawienie faktury nie jest zawsze obowiązkowe? Rewolucyjny wyrok TSUE z dnia 29 września 2022 r. w sprawie C-235/21.

29 września 2022 r. zapadł kontrowersyjny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie Raiffeisen Leasing przeciwko Republice Słowenii (C-235/21).

Czego dotyczyła sprawa?

Przedmiotem sprawy było rozstrzygnięcie zadanego przez słoweński sąd najwyższy pytania prejudycjalnego w kontekście możliwości uznania umowy zawartej na piśmie za fakturę w rozumieniu art. 203 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako: „Dyrektywa 2006/112”).

Stanowisko TSUE

W ocenie TSUE wyrażonym w omawianym wyroku, przepis art. 203 Dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, pod pewnymi warunkami można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu. Warunki są zaś dwa:

  1. umowa zawiera stawkę VAT oraz
  2. wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej zostały w danym wypadku spełnione (takie informacje wskazane są w sekcji 4 rozdziału 3 Dyrektywy 2006/112).

Dlaczego zaprezentowane orzeczenie jest kontrowersyjne?

Chociaż stanowisko, w kontekście którym wypowiedział się TSUE jest bardzo specyficzne, obawy wzbudza dalsza jego interpretacja. Chodzi o interpretację zarówno przez sprzedawców towarów i usług, jak i przez organy podatkowe. Zdaniem wielu ekspertów wyrok TSUE wydaje się prezentować zbyt odformalizowane podejście do wymogów związanych z uznawaniem dokumentów za faktury VAT. Z tego też względu może on rodzić istotne problemy praktyczne. I tak przykładowo:

1. Ryzyko pustych faktur

Zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (implementującym przepis art. 203 Dyrektywy 2006/112) w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

W kontekście wniosków, jakie wynikają z analizowanego wyroku, należy zauważyć, że podatnik może nie mieć pewności, czy wystawiane przez niego umowy nie będą mogły zostać uznane przez organ podatkowy za fakturę VAT. Jeśli tak by się stało, to wystawienie tradycyjnej faktury VAT do takiego dokumentu mogłoby skutkować postawieniem podatnikowi zarzutu wystawienia tzw. „faktury pustej”, co wiązałoby się z obowiązkiem dokonania zapłaty dodatkowej kwoty podatku VAT. Niezależnie od tego, sprzedawcy groziłaby także odpowiedzialność karnoskarbowa na podstawie art. 62 § 2 ustawy z  dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy.

2. Niechęć sprzedawców do wystawiania faktur

Jak pokazuje nasza praktyka, spotykanym zjawiskiem jest „niechęć” sprzedawców do wystawiania faktur VAT w sytuacji, gdy uprzednio zostały wystawione tzw. faktury „pro forma”. Z kolei – w ocenie fiskusa – faktury „pro forma” nie stanowią podstawy do odliczenia podatku VAT naliczonego.

W kontekście analizowanego wyroku obawę wzbudza możliwość podjęcia przez ww. sprzedawców próby uniknięcia wystawiania faktur VAT. Moą oni argumentować to tym, że zawarta między stronami umowa spełnia warunki do uznania jej za fakturę. Jeszcze większą obawę budzi – co na to wszystko fiskus? Należy zwrócić uwagę, że w tak przedstawionej sytuacji to nabywca towaru / usługi będzie postawiony w mniej komfortowej sytuacji i z pytaniem „Odliczyć podatek VAT, czy nie odliczyć?”.

3. Co w takim razie z fakturami pro-forma?

Wątpliwości wzbudza także zasadność dotychczasowego stanowiska organów podatkowych co do braku możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur „pro forma”, w sytuacji, gdy sprzedawca nie wystawił faktury.

4. Konieczność dokonania korekty

Przyjmijmy założenie, że umowa w pewnych sytuacjach pełni funkcję faktury. Tym samym: wątpliwość wzbudza, w jaki sposób taką fakturę korygować, gdy zaistnieją ku temu przesłanki… Czyżby do umowy należałoby wystawić fakturę korygującą?

5. Krajowy system e-Faktur

Począwszy od 2024 r. obowiązywać ma Krajowy System e-Faktur. Przyjmijmy założenie, że w określonej sytuacji umowa pełniłaby rolę faktury. Tym samym, w myśl analizowanego wyroku TSUE, taka umowa powinna zostać zaewidencjonowana w systemie. To natomiast wymagałoby „ubrania jej” w odpowiednią strukturę logiczną adekwatną dla tego systemu.

Podsumowując, wątpliwości jest sporo. Dotychczasowa praktyka podatkowa pokazuje jednak, że wyroki TSUE nie zawsze „się przyjmują” w polskiej linii orzeczniczej. Niemiej jednak, podchodząc do sprawy ostrożnie – każdy przedsiębiorca powinien ocenić, czy podpisane przez niego umowy mogłyby być uznane za fakturę.

W razie dodatkowych pytań – serdecznie zapraszamy serdecznie do kontaktu.

Zapraszamy do kontaktu

Może Cię zainteresować

Dowiedz się o przedłużeniu terminów podatkowych dla poszkodowanych powodzią we wrześniu 2024 r. Sprawdź, jakie ulgi dotyczą podatków PIT, CIT, VAT oraz zobacz szczegóły indywidualnych form wsparcia dostępnych dla przedsiębiorców i osób fizycznych.
Nieodpłatne przekazanie działki drogowej na podstawie umowy z gminą o nieodpłatnym przekazaniu nieruchomości gminie przez dewelopera to proces podlegający specyficznym wymogom podatkowym na mocy ustawy o VAT. Analiza przepisów ujawnia złożoność zarówno opodatkowania, jak i warunków zwolnienia od podatku w kontekście prawa nieruchomości.
We wtorek 23 lipca zapadł wyrok w sprawie raportowania MDR (schematów podatkowych). Sędziowie są zgodni – przepisy o MDR są sprzeczne z Konstytucją.
Zagraniczne firmy działające w Polsce bez stałego miejsca prowadzenia działalności powinny używać zagranicznego NIP przy rozliczeniach VAT. Dowiedz się więcej o interpretacjach podatkowych i skorzystaj z profesjonalnego wsparcia Moore Polska Tax&Legal.
Dowiedz się, jak sprzedaż kryptowalut w Polsce może być zwolniona z VAT. Praktyczne porady i doradztwo podatkowe w zakresie kryptowalut.
Od kwietnia 2024 wraca 5% VAT na żywność: zmiana stawek kończy okres wsparcia w obliczu spadającej inflacji. Dowiedz się, jakie konsekwencje niesie dla konsumentów i rynku ta decyzja Ministerstwa Finansów.

Usługi