Inwentaryzacja – metody, terminy i częstotliwość

Przeprowadzanie inwentaryzacji zostało szczegółowo obwarowane w przepisach ustawy o rachunkowości. W poniższym artykule zwrócimy uwagę na najważniejsze aspekty.

  Metody inwentaryzacji

Ustawodawca wyszczególnił trzy metody przeprowadzania inwentaryzacji. Są one uzależnione od rodzaju składnika aktywów i pasywów podlegającego weryfikacji. Wyróżniamy zatem:

  1. Spis z natury – obejmujący aktywa pieniężne (z wyjątkiem tych zgromadzonych na rachunkach bankowych), papiery wartościowe w postaci materialnej, rzeczowe składniki aktywów obrotowych, środki trwałe, nieruchomości zaliczone do inwestycji oraz maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie; 
  2. Uzyskanie potwierdzenia salda – w przypadku aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej, należności, udzielonych pożyczek oraz powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów;
  3. Porównanie danych księgowych z odpowiednimi dokumentami – jeśli weryfikujemy środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony, grunty oraz prawa zakwalifikowane do nieruchomości, należności sporne i wątpliwe, należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, należności i zobowiązania publicznoprawne. Jest to metoda szczególna, gdyż za jej pomocą przeprowadzamy inwentaryzację tych wszystkich składników aktywów i pasywów, które nie zostały wymienione w powyższych dwóch punktach. Dodatkowo, jeśli Ustawodawca w sposób bezpośredni wskazał metodę inwentaryzacji, lecz jej przeprowadzenie lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych jest niemożliwe – należy przeprowadzić porównanie danych księgowych z odpowiednimi dokumentami.

Terminy i częstotliwość inwentaryzacji

Termin inwentaryzacji uznaje się za dotrzymany, jeśli dla:

  1. zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach objętych ewidencją ilościowo-wartościową –  przeprowadzono ją raz w ciągu 2 lat;
  2. nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też dla innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie znajdujących się na terenie strzeżonym – przeprowadzono ją raz w ciągu 4 lat;
  3. zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki – przeprowadzono ją raz w roku;
  4. zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną – przeprowadzono ją raz w roku.

Wartym odnotowania jest fakt, że weryfikacja powyższych składników majątku odbywać się może raz na jakiś okres. Dokładny dzień nie jest tu wskazany, co stanowi ułatwienie dla Przedsiębiorców i umożliwia dostosowanie terminów inwentaryzacji do ciągle zmieniających się potrzeb.

   Dla poniższych składników aktywów, termin przeprowadzenia inwentaryzacji zostanie dotrzymany, jeśli rozpocznie się nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończy się do 15 dnia następnego roku. Mowa tu o m. in. o materiałach, towarach i produktach gotowych, których wartość nie odnosi się w koszty bezpośrednio na dzień zakupu lub w momencie wytworzenia. Dodatkowo, terminy te dotyczą tych składników aktywów, które są własnością innych jednostek, a zostały powierzone do sprzedaży, przechowywania, przetwarzania lub używania. Warto zaznaczyć, że obowiązek inwentaryzacji w/w składników nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.

   Na ostatni dzień każdego roku obrotowego przypada termin przeprowadzenia inwentaryzacji dla m. in. aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz tych materiałów, towarów i produktów gotowych, których wartość odnosi się w koszty bezpośrednio na dzień zakupu lub w momencie ich wytworzenia.

   Przypominamy, że zgodnie z ustawą o rachunkowości, Kierownik jednostki podlegającej badaniu umożliwia firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.

Zapraszamy do kontaktu

Partner, Dyrektor Zarządzający, Członek Zarządu
Gdańsk Starodworska

Może Cię zainteresować

Jaką rolę pełni biegły rewident podczas inwentaryzacji? Jakie musi spełnić wymogi? Jakie procedury musi wykonać, gdy nie może wziąć udziału w spisie?
Pod koniec każdego roku przedsiębiorcy od swoich księgowych słyszą „musimy wysłać Potwierdzenia sald”. Wtedy też często pojawia się pytanie: „a co to?”

Usługi