Planowanie podatkowe stanowi bardzo istotne narzędzie w zakresie rozkładania obciążeń podatkowych w sposób najbardziej właściwy dla danego podmiotu. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług pomocnym narzędziem planowania może okazać się utworzenie grupy VAT. Dzięki niej bowiem różne podmioty traktowane są jako jeden podatnik. Regulacje dotyczące utworzenia grupy VAT zostały wprowadzone dzięki implementacji Dyrektywy 112 do porządku prawnego krajów członkowskich Unii. Ważnym aspektem implementacji było ujednolicenie przepisów w tym zakresie. Ich celem było to, aby odmienne traktowanie grup VAT na gruncie różnych ustawodawstw państw członkowskich nie zakłócało konkurencji rynkowej.
Zasady utworzenia Grupy VAT
Grupa VAT stanowi prawną formę współdziałania między jej członkami w celu ułatwienia rozliczeń w VAT. Członkowie grupy zachowują swoją odrębność i formę prawną. Regulacje dotyczące stworzenia grupy VAT zostały uproszczone w celu umożliwienia skorzystania z takiej formy jak największej liczbie podatników. Co do zasady, w celu utworzenia grupy VAT między jej członkami muszą istnieć powiązania ekonomiczne, finansowe oraz organizacyjne. Podatnicy zaś muszą mieć miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium kraju. W przypadku natomiast zagranicznych jednostek – muszą prowadzić działalność na terytorium kraju za pomocą położonego tam oddziału.
Powiązania finansowe na mocy art. 15a ust. 3 ustawy o VAT oznaczają posiadanie przez jednego z członków grupy bezpośrednio 50% udziałów w kapitale zakładowym lub 50% praw głosu w organach kontrolnych każdego z pozostałych członków grupy.
Powiązania ekonomiczne natomiast odnoszą się do prowadzonych przez członków działań gospodarczych. Ustawa normuje, że podmioty są powiązane ekonomicznie jeżeli:
- Przedmiot głównej działalności członków grupy ma taki sam charakter,
- Rodzaje prowadzonej przez członków działalności uzupełniają się i są współzależne,
- Członek grupy VAT prowadzi działalność, z której pozostali członkowie korzystają w dużej mierze.
Ostatnia przesłanka dotycząca powiązań organizacyjnych jest spełniona wobec podmiotów jeżeli:
- Podmioty prawnie lub faktycznie znajdują się pod wspólnym kierownictwem,
- Organizują swoje działania w porozumieniu.
Warunki powiązań finansowych, gospodarczych oraz ekonomicznych między członkami grupy muszą istnieć przez cały okres trwania umowy między jej członkami. Umowa powinna być zawarta na okres minimum 3 lat.
Rozliczanie podatku VAT między członkami grupy
Grupa VAT z chwilą uzyskania statusu podatnika wchodzi w prawa poszczególnych jej członków. Warto nadmienić, że zachowane zostają prawa członków grupy VAT w stosunku do:
- Niezrealizowanego przez członków grupy, w okresach rozliczeniowych przed utworzeniem grupy, prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na rzecz członków grupy VAT,
- Możliwość skorzystania z korekty VAT w związku z nieściągnięciem wierzytelności (ulga na złe długi), wynikających z faktur wystawionych przez członków grupy VAT,
- Prawo do ujęcia w pierwszej deklaracji składanej przez grupę VAT nadwyżek kwot podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia z ostatnich deklaracji składanych przez członków grupy.
Zasady opodatkowania w grupie VAT zostały unormowane w art. 8c ustawy o VAT. Co do zasady transakcje zawierane między członkami są dla nich neutralne podatkowo. Nie podlegają one opodatkowaniu, w związku z czym nie podlegają również fakturowaniu ani nie są wykazywane w deklaracjach.
Rozliczanie podatku VAT z podmiotami z poza grupy
W związku z tym, że na gruncie ustawy o VAT członkowie grupy są traktowani jako jeden podmiot transakcje zawierane z podmiotami z poza grupy przez jej członków są traktowane jako dokonane przez grupę VAT. Każdy członek grupy VAT realizuje obowiązki związane z VAT poprzez grupę VAT. Każda czynność dokonana przez poszczególnego członka grupy VAT jest traktowana jako dokonana przez członka. Jednak do dokonania wspólnego rozliczenia podatku z transakcji poszczególnych członków grupy zobowiązany jest jej przedstawiciel. W przypadku, gdy faktura wystawiona będzie przed dniem związania grupy, ale dostarczona po jej utworzeniu rozliczenie będzie dokonywane w ramach grupy.
Prewspółczynnik VAT
W przypadku, gdy grupa VAT w ramach prowadzonej działalności dokonuje zarówno zakupów towarów służących działalności opodatkowanej jak i pozostających poza jej zakresem, a nie jest możliwe bezpośrednie ustalenie proporcji zakupu w stosunku do czynności opodatkowanych, wartość podatku naliczonego określa się z wykorzystaniem tzw. prewspółczynnika VAT. Wykorzystanie prewspółczynnika jako narzędzia do określenia proporcji ma zastosowanie jeżeli nie można dokonać alokacji zakupu wprost do prowadzonej działalności. Jeżeli przed dniem zawarcia umowy o utworzeniu grupy VAT jej członkowie stosowali prewspółczynnik VAT, a w zakresie prowadzonej grupy w dalszym ciągu dokonywać będą zakupów związanych z działalnością „mieszaną”, związana grupa VAT powinna posługiwać się prewspółczynnikiem stosowanym przez poszczególnych jej członków w roku związania grupy.
Podsumowanie
Grupy VAT są jednym z elementów zmian podatkowych, mających na celu wzmocnienie inwestycji i rozwoju. Główną korzyścią z zastosowania takiego rozwiązania umownego jest brak opodatkowania w transakcjach między członkami grupy. Podmioty zawierające umowę na gruncie podatku VAT traktowane są jako jeden podatnik. Rozwiązanie może okazać się znacznym ułatwieniem formalnym i narzędziem efektywnego planowania podatkowego.
Masz dodatkowe pytania? Potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się zatem z nami! Nasi specjaliści i eksperci są do twojej dyspozycji. Udzielimy wszelkiej niezbędnej pomocy.
