Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych art. 5j
W 2021 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, o którym mowa w art. 5 ust. 2, należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 5 ust.
Kto ma obowiązek tworzyć ZFŚS?
Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą fundusz bez względu na liczbę pracowników zatrudnianych na dzień 1 stycznia 2022 r.
Natomiast dla pozostałych pracodawców zasady tworzenia ZFŚS zależą od liczby zatrudnionych osób.
Tutaj obowiązek tworzenia funduszu socjalnego mają pracodawcy, którzy na dzień 1 stycznia 2022 r. zatrudniają co najmniej:
- 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty,
- 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, jeżeli z wnioskiem o utworzenie funduszu wystąpiła zakładowa organizacja związkowa.
Pracodawcy zatrudniający mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą podjąć decyzję o nietworzeniu funduszu oraz niewypłacaniu świadczenia urlopowego.
Odpis na ZFŚS – obowiązkowy i dobrowolny
W ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych wskazane są odpisy na pracowników zatrudnionych w normalnych warunkach, pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz na pracowników młodocianych.
Podstawą naliczania w 2022 roku będzie wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r. w wysokości 4 434,58 zł. Wysokości odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych są obliczane od tej podstawy.
W związku z tym, wysokość odpisu podstawowego w 2022 r. na:
– pracownika zatrudnionego w warunkach normalnych wyniesie 1662,97 zł (4 434,58 zł x 37,5%),
– pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnie uciążliwych lub o szczególnym charakterze wyniesie 2 217,29 zł (4 434,58 zł x 50%),
– pracownika młodocianego w I roku nauki wyniesie 221,73 zł (4 434,58 zł x 5%),
– pracownika młodocianego w II roku nauki wyniesie 266,07 zł (4 434,58 zł x 6%),
– pracownika młodocianego w III roku nauki wyniesie 310,42 zł (4 434,58 zł x 7%).
Pracodawcy mogą też zwiększyć kwoty odpisu podstawowego o:
– 6,25 % na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowanym stopień niepełnosprawności – wysokość odpisu 277,16 zł,
– 6,25 % na każdego emeryta i rencistę, nad którym pracodawca sprawuje opiekę socjalną – w tym także ze zlikwidowanych zakładów pracy – wysokość odpisu 277,16 zł,
– 7,5% na każdą zatrudnioną osobę w przypadku pracodawców, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy i przeznaczają na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 % tego odpisu – wysokość odpisu 332,59 zł.
Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej pracodawca określa w regulaminie.
Co jest istotne, pracodawcy, którzy mają obowiązek utworzyć ZFŚS mogą obniżyć odpis na ten fundusz. Jednak taka decyzja wymaga uzgodnienia ze związkami zawodowymi lub przedstawicielem pracowników.
Do kiedy należy podjąć decyzję dotyczącą ZFŚS?
Część pracodawców nie decyduje się na tworzenie funduszu w danym roku. Decyzja taka musi zostać podjęta najpóźniej do końca stycznia 2022 roku, ten sam termin dotyczy decyzji o niewypłacaniu świadczenia urlopowego.
Świadczenie urlopowe
Świadczenia urlopowe dotyczą firm zatrudniających mniej niż 50 pracowników lub tych, które zrezygnowały z ZFŚS. Każda firma, w której pracuje mniej niż 50 osób, może zdecydować o wprowadzeniu świadczeń urlopowych dla pracowników. Jednak warto wiedzieć, że większość z nich nie ma takiego obowiązku.
Jeśli jednak pracodawca podejmie decyzję o wypłacie świadczenia urlopowego, wówczas wypłacane jest raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Wypłata świadczenia następuje nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego.
Pracodawcy decydujący się na wypłacanie świadczenia urlopowego ustalają dowolnie jego wysokość, jednakże w kwocie nie wyższej niż kwota odpisu podstawowego na ZFŚS. Maksymalna wysokość świadczenia to 1662,97 zł w 2022 r.
Świadczenie urlopowe a „wczasy pod gruszą”
Wiele osób myli tzw. wczasy pod gruszą ze świadczeniem urlopowym dla pracownika. Wczasy pod gruszą są wypłacane pracownikom przez firmy prowadzące ZFŚS, natomiast świadczenia urlopowe wypłacają firmy, które na ów fundusz się nie zdecydowały.
Wczasy pod gruszą to dofinansowanie do wypoczynku wypłacane na podstawie kryterium sytuacji materialnej pracownika.
Świadczenie urlopowe w przeciwieństwie do wczasów pod gruszą nie bierze pod uwagę stanu majątkowego pracownika. Dwa podstawowe warunki do spełnienia to praca u pracodawcy, który zdecydował o przyznawaniu takiego dodatku i jednorazowe wzięcie 14 dni kalendarzowych urlopu wypoczynkowego.
Podstawową różnicą między ustaleniami wewnętrznymi w firmie, a świadczeniem urlopowym określonym w ustawie o ZFŚS jest kwestia składek. Świadczenie urlopowe określone w ustawie jest zwolnione ze składek ZUS, a dodatek do wakacji przyznawany przez pracodawcę dobrowolnie z tego zwolnienia nie korzysta.
Źródło:
- ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na 2022 r.
- Zmiana wysokości odpisy na ZFŚS w 2022 r. [dostęp: 25-01-2022]
Podstawa prawna:
- art. 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: (Dz.U. z 2020 r. poz. 1070).
