Utrata ciąży to wydarzenie niezwykle trudne – zarówno emocjonalnie, jak i organizacyjnie. Od 6 sierpnia 2025 roku wchodzą w życie zmiany prawne, które znacząco upraszczają procedury związane z wypłatą świadczeń dla kobiet, które doświadczyły martwego urodzenia, niezależnie od etapu ciąży.
Nowe przepisy upraszczają formalności dla kobiet po stracie ciąży
Od 6 sierpnia 2025 roku obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które znacząco upraszcza procedury przyznawania świadczeń kobietom, które doświadczyły utraty ciąży. Mowa tu przede wszystkim o skróconym urlopie macierzyńskim, zasiłku macierzyńskim oraz zasiłku pogrzebowym.
Nowelizacja przepisów została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2025 r., poz. 969. Zmienia ona dotychczasowe rozporządzenie w sprawie dokumentacji niezbędnej do przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Co się zmienia? – kluczowe ułatwienia dla pracownic i ubezpieczonych
Zmiany wprowadzone rozporządzeniem z 21 lipca 2025 r. eliminują obowiązek przedstawienia aktu urodzenia w przypadku martwego urodzenia. Zamiast tego uznawane będą bardziej dostępne dokumenty, które łatwiej uzyskać w rzeczywistości medycznej i emocjonalnej po stracie ciąży.
1. Zaświadczenie lekarskie zamiast aktu urodzenia
Dotychczas, aby móc ubiegać się o skrócony urlop macierzyński i zasiłek macierzyński po utracie ciąży, konieczne było przedłożenie aktu urodzenia dziecka, także w przypadku martwego urodzenia. Problemem w praktyce było to, że taki akt mógł być wystawiony wyłącznie po wcześniejszym ustaleniu płci dziecka, co często wymagało kosztownych i czasochłonnych badań genetycznych – szczególnie w przypadku poronienia w bardzo wczesnym stadium.
Po zmianach wystarczy:
- zaświadczenie wystawione przez lekarza specjalistę (lub w trakcie specjalizacji) w dziedzinie ginekologii i położnictwa,
- zaświadczenie od położnej,
- lub kopia dokumentacji medycznej potwierdzającej martwe urodzenie – potwierdzona za zgodność z oryginałem przez osobę ubezpieczoną, pracodawcę lub ZUS.
2. Równość uprawnień – niezależnie od momentu utraty ciąży
Zmiana w przepisach wprowadza niezwykle istotną zasadę równości – prawo do świadczeń przysługuje rodzicom dzieci martwo urodzonych niezależnie od tego, w którym momencie ciąży doszło do utraty oraz czy została ustalona płeć dziecka. To oznacza, że nie trzeba już podejmować dodatkowych kroków, aby spełnić warunki formalne – często trudne do zrealizowania w sytuacji silnego obciążenia emocjonalnego.
Jakie świadczenia obejmują zmiany?
Nowelizacja rozporządzenia ma zastosowanie do trzech podstawowych świadczeń: skróconego urlopu macierzyńskiego, zasiłku macierzyńskiego i zasiłku pogrzebowego. Każde z nich będzie można uzyskać w uproszczonej procedurze, bez konieczności ustalania płci dziecka.
Urlop macierzyński (skrócony)
Po złożeniu odpowiedniego zaświadczenia, matce przysługuje prawo do 8 tygodni urlopu macierzyńskiego (liczonego od dnia poronienia lub martwego urodzenia), niezależnie od długości trwania ciąży.
Zasiłek macierzyński
Za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński wypłacany na ogólnych zasadach, czyli w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Zasiłek pogrzebowy
Uproszczona procedura umożliwia również uzyskanie zasiłku pogrzebowego bez konieczności przedstawiania aktu urodzenia.
Znaczenie zmian dla działów kadr i płac
Zmiany w przepisach mają bezpośredni wpływ na praktykę codziennej pracy działów HR oraz kadr i płac. Dzięki uproszczeniu dokumentacji:
- pracownice i pracownicy mogą szybciej uzyskać należne świadczenia,
- pracodawcy mają jasne wytyczne co do wymaganych dokumentów,
- eliminowane są trudności związane z ustalaniem płci dziecka,
- kadry nie muszą już odsyłać pracownic do dodatkowych procedur medycznych, co ogranicza stres i biurokrację.
Podsumowanie – krok w stronę empatii i sprawiedliwości
Nowelizacja rozporządzenia to ważny krok w stronę empatycznego i sprawiedliwego traktowania kobiet i rodzin w trudnej sytuacji, jaką jest utrata ciąży. Ułatwienie dostępu do świadczeń to nie tylko kwestia przepisów – to również wyraz szacunku dla godności i emocjonalnego komfortu pracownic.
