W swojej praktyce, stosunkowo niedawno, miałam okazję pochylić się nad pytaniem czy podatnik – spółka akcyjna ma obowiązek sporządzić dokumentację podatkową w sytuacji gdy dokonuje wykupu akcji własnych w celu umorzenia?
Chodzi tutaj o sytuację, którą reguluje art. 362 § 1 pkt 5 Kodeksu spółek handlowych:
Spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy nabycia akcji w celu ich umorzenia;
Oczywiście w transakcji biorą udział podmioty powiązane – mamy tutaj do czynienia z sytuacją, w której właściciel wykupuje akcje od swojego większościowego akcjonariusza. Zostały także spełnione przesłanki warunkujące obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych, o których mowa w art. 9a ustawy o CIT (odpowiednia wielkość przychodów, przekroczenie progu istotności transakcji). Stąd pojawiło się pytanie czy sporządzać dokumentację cen transferowych dla tego typu transakcji?
Interpretacje i wątpliwości
Moje wątpliwości wiązały się z celowością podjętych działań. Oczywistym jest fakt, że dokumentację podatkową sporządza się, by wskazać, że w odniesieniu do danej transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi nie zostały ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niezależne (art. 9a ma ścisły związek z art. 11 w ustawie o CIT). Transakcja wykupu akcji własnych w celu umorzenia może być przeprowadzona wyłącznie między podmiotami powiązanymi – zatem nie ma porównywalnych transakcji pomiędzy podmiotami niezależnymi. Do jakich warunków mamy więc odnosić warunki naszej transakcji pomiędzy podmiotami?
Z powyższym stanowiskiem, niestety do czasu, zgadzały się organy podatkowe (poniższe interpretacje dotyczą umorzenia udziałów oczywiście przez podobieństwo możemy odnieść ją do umorzenia akcji):
„Przepisy te (art. 11 ustawy o CIT) wprost wskazują, iż mają one zastosowanie w sytuacji, gdy w wyniku powiązań występujących między podmiotami zostaną między nimi ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty. Zatem już sama treść tych przepisów sugeruje, iż nie mogą mieć zastosowania do operacji umorzenia dobrowolnego udziałów. Bowiem (…) operacja taka może być przeprowadzona wyłącznie między podmiotami, które są ze sobą powiązane. Zatem nie ma porównywalnych transakcji między niezależnymi podmiotami, do których można by się odwołać przy określaniu wynagrodzenia za dobrowolne umorzenie udziałów”
Przytoczone stanowisko jest stanowiskiem Wnioskodawcy, które zostało przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej uznane za prawidłowe (interpretacja indywidualna z dnia 9 sierpnia 2017 r. sygn. 0114-KDIP2-3.4010.166.2017.1.PS). Takie stanowisko przez wiele lat było prezentowane przez fiskusa.
Niestety ostatnio stanowisko fiskusa się zmieniło… Mimo podobnej (żeby nie powiedzieć takiej samej) argumentacji Wnioskodawcy jak przytoczona powyżej, organ podatkowy nie podzielił tego stanowiska i uznał je za nieprawidłowe w interpretacji indywidualnej z dnia 16 kwietnia 2018 r. nr 0114-KDIP2-2.4010.139.2018.1.AZ:
„dobrowolne umorzenie udziałów za wynagrodzeniem – stanowi transakcję, zatem Wnioskodawca będzie zobowiązany do sporządzenia dokumentacji podatkowej (tzw. dokumentacji cen transferowych), o której mowa w art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. W konsekwencji przepisy art. 9a ust. 1 pkt 1 oraz art. 11 ust. 1 oraz ust. 4 ww. ustawy znajdą zastosowanie w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem.”
Podobno z każdej sytuacji są minimum trzy wyjścia, więc starałam się ich poszukać mając na uwadze powyższą lekturę. Możemy nie sporządzać dokumentacji – uznając za właściwe stanowisko pierwsze. Możemy sporządzać dokumentację – uznając za właściwe stanowisko drugie. Trzeciego wyjścia nie znalazłam niestety. Kończąc moje rozważania pragnę tylko nadmienić, że decyzję pozostawiłam Podatnikowi oczywiście służąc radą i własnym doświadczeniem☺
