Nie będzie zezwoleń pobytowych w uproszczonym trybie dla obywateli Ukrainy.
Nie będzie zezwoleń pobytowych w uproszczonym trybie dla obywateli Ukrainy
Ukraińcy, którzy przybyli na terytorium Polski w związku z wojną i zamierzają dalej pozostać w naszym kraju, na razie nie będą musieli występować z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. Tak przewiduje projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Ten wkrótce powinien zostać skierowany do parlamentu.
Co wynika z aktualnych przepisów?
Na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów tzw. specustawy ukraińskiej obywatele Ukrainy mieli być uprawnieni do złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy. Dotychczas mogli to zrobić nie wcześniej niż po upływie 9 miesięcy od dnia wjazdu do Polski w związku z wojną. Oznaczało to, iż pierwsze aplikacje wpłynęłyby do urzędów wojewódzkich pod koniec listopada b.r. Takie zezwolenia miały charakteryzować się uproszczoną procedurą względem zezwoleń udzielanych na podstawie przepisów ustawy o cudzoziemcach. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji postanowiło jednak zrezygnować z tego rozwiązania.
Dlaczego zrezygnowano z zezwoleń pobytowych w specjalnym trybie?
Skala napływu obywateli Ukrainy na terytorium Polski od dnia 24 lutego 2022 r. jest ogromna. Według stanu na dzień 28 września 2022 r. zanotowano wpływ ok. 1,3 mln wniosków o nadanie numeru PESEL złożonych przez obywateli Ukrainy i uprawnionych członków ich rodzin na podstawie art. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, nawet największe uproszczenia procedur oraz najdalej idąca automatyzacja i elektronizacja procesów nie pozwolą na to, aby wojewodowie mogli zapewnić sprawną realizację zadania przeprowadzenia, wobec tak dużej liczby wnioskodawców, postępowań w sprawie udzielenia zezwoleń na pobyt czasowy w specjalnym trybie.
Podkreślenia wymaga również fakt, że systematycznie rośnie liczba wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych kierowanych do tych organów przez innych cudzoziemców, w tym obywateli Ukrainy nieobjętych zakresem tzw. specustawy ukraińskiej, co stanowi obecnie spore wyzwanie dla wielu urzędów wojewódzkich.
Czym jest dokument Diia.pl?
Początkowo problemem dla obywateli Ukrainy była możliwość udokumentowania, że ich pobyt jest legalny. Po wprowadzeniu cyfrowego dokumentu tożsamości Diia.pl mają oni możliwość legitymowania się dokumentem, który uznawany jest na terenie Unii Europejskiej. Osoby z ukraińskim obywatelstwem mogą korzystać z Diia.pl (dostępnego w ramach publicznej aplikacji mobilnej) po uzyskaniu numeru PESEL oraz aktywowaniu profilu zaufanego.
Dokument Diia.pl uprawnia jego posiadacza, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy zewnętrznej obszaru Schengen. Ponadto, daje możliwość wielokrotnego przekraczania granic wewnętrznych i do pobytu na terytoriach innych państw obszaru Schengen.
Dodatkowo, nowelizacja specustawy ureguluje na poziomie ustawowym charakter dokumentu elektronicznego Diia.pl jako dokumentu pobytowego, objętego zakresem definicji wynikającej z art. 2 pkt 16 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen).
Czy planuje się dalsze wydłużenie ważności wiz i kart pobytu?
Dodatkowo przewiduje się również przedłużenie z mocy prawa do dnia 24 sierpnia 2023 r. okresu ważności wiz krajowych, wiz Schengen wydanych przez organ polski jak również przez inne państwo obszaru Schengen oraz zezwoleń na pobyt czasowy – w sytuacji, gdy ostatni dzień dopuszczalnego okresu pobytu obywatela Ukrainy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ww. dokumenty są automatycznie przedłużone do dnia 31 grudnia 2022 r.
Czy obywatele Ukrainy mogą nadal liczyć na korzystne przepisy przy ubieganiu się o zezwolenia na pobyt z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej?
Analogicznie proponuje się wydłużenie również do dnia 24 sierpnia 2023 r. okresu, w którym w postępowaniach w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, prowadzonych wobec obywateli Ukrainy wykonujących działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, nie będzie stosować się przepisu art. 142 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Warto nadmienić, że obywatele Ukrainy przebywający legalnie w Polsce są uprawnieni do prowadzenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak Polacy. W przeciwieństwie do innych grup cudzoziemców ubiegających się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, nie muszą oni spełniać wymogów dotyczących jakości prowadzonej działalności określonych w art. 142 ust. 1 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach (osiągnięcie określonego dochodu w roku poprzedzającym złożenie wniosku, zatrudnienie pracowników będących obywatelami polskimi czy wykazanie posiadania środków pozwalających na spełnienie ww. warunków w przyszłości). Aktualnie obywatele Ukrainy są zwolnieni z udokumentowania spełnienia ww. przesłanek do końca bieżącego roku.
Czy planuje się wprowadzenie szczególnych rozwiązań dla obywateli Ukrainy, którzy nie spełnią ustawowych wymogów do udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy?
Zupełną nowością w projekcie zmian jest wprowadzenie możliwości udzielenia na okres 1 roku zezwolenia na pobyt czasowy, w przypadku, gdy w oparciu o przepisy ustawy o cudzoziemcach obywatel Ukrainy nie spełnia wymogów do jego udzielenia ze względu na deklarowany cel pobytu lub okoliczności, które są podstawą ubiegania się o to zezwolenie, nie uzasadniają jego pobytu na terytorium Polski przez okres dłuższy niż 3 miesiące lub gdy wobec obywatela Ukrainy zachodzą okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy inne niż określone w art. 100 ust. 1 pkt 2–4 lub art. 165 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.
Na co należy zwrócić szczególną uwagę?
Nowelizacja specustawy ukraińskiej ma uchylić wybrane przepisy z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych związane z przedłużeniem z mocy prawa ważności wiz krajowych oraz kart pobytu.
Oznacza to kluczową zmianę dla cudzoziemców (posiadających zasadniczo obywatelstwo inne niż ukraińskie, w ich przypadku bowiem ciągle będą obowiązywać przepisy specustawy ukraińskiej), przebywających na podstawie wydłużonych w związku z epidemią COVID-19 dokumentów, których ważność już wcześniej upłynęła. Po wejściu w życie przepisów ww. cudzoziemcy mogą zostać w krótkim okresie czasu pozbawieni uprawnienia do dalszego legalnego przebywania w Polsce. Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności, powinni oni jak najszybciej wystąpić z wnioskiem o legalizację pobytu.
Chcesz się dowiedzieć więcej? Napisz do nas i skorzystaj z oferowanych przez Moore Polska usług! Pomożemy w legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce.
