Przywykliśmy już, że poszczególne MSR są wymieniane przez kolejne ich odpowiedniki w MSSF. Czy jednak jest to tylko lifting terminologii i akademicka zabawa niuansami? Już pierwsze spojrzenie na MSSF16 wskazuje, że tu raczej mamy do czynienia z kolejną rewolucją. Wdrożenie tego standardu może skończyć się wyłącznie zmianami w planie kont oraz polityce rachunkowości, ale wcale nie musi. Renegocjacji mogą wymagać znaczące a zawarte już umowy. Zmiany mogą dotyczyć także systemu IT czy procesów planowania finansowego (istotne zmiany KPI).
Choć MSSF16 obowiązuje od 1 stycznia 2019 r., obserwujemy, że cześć podmiotów dopiero teraz zaczyna rozważać skalę tego wyzwania i sposób jego aplikacji. Niektórzy natomiast zabrnęli tak bardzo w szczegóły, że trudno im ocenić realne rozmiary tego projektu. Zapraszam do krótkiego spaceru po kluczowych obszarach nowego standardu, aby zrozumieć i przekonać się jaki wpływ zmiany te mogą mieć na Państwa organizację. Uwaga – artykuł opracowano z punktu widzenia leasingobiorcy.
ZAKRES I WYŁĄCZENIA
Kogo w ogóle dotyczy MSSF16?
Generalnie wszystkich podlegających standardom MSSF, gdyż pozostałe
podmioty znajdą w ramach Ustawy o rachunkowości odrębne przepisy.
Jakich umów nie dotyczy MSSF16?
Standard podaje tu trzy typy wyłączeń:
- przedmiot umowy (aktywa biologiczne, poszukiwanie i ocena zasobów mineralnych, usługi koncesji opisane w KIMSF12, licencje aktywów intelektualnych opisane w MSSF15, prawa na bazie umów licencyjnych z zakresu MSR38, inne aktywa niematerialne), co do zasady wyłączony spod MSSF16;
- wartość pojedynczej umowy (brak limitu, jedynie jego sugestia – poniżej 5.000 USD);
- okres trwania umowy (trwające 12 miesięcy lub mniej).
Tu jednak już zaczyna się sprawa komplikować, bo wartość umowy i okres jej trwania trzeba oceniać według nowych definicji, jakie MSSF16 wprowadza. Pora w takim razie, choćby krótko, przyjrzeć się im.
NOWE DEFINICJE
Pojęcie umowy leasingu literalnie jest bardzo podobne do MSR17 – jest to każda odpłatna umowa przekazania prawa do użytkowania aktywa przez pewien okres czasu (oprócz w/w wyjątków). Jednak jego interpretacja odchodzi od kryterium „ryzyka i pożytków” na rzecz nowych wytycznych, takich jak:
- odnoszenie korzyści z samego przedmiotowego aktywa lub w połączeniu z łatwo dostępnymi zasobami (kolejna nowa definicja);
- przedmiotowe aktywo nie jest zależne ani ściśle powiązane z innymi aktywami dostarczanymi przez tę umowę.
Efektem może być nie tylko zaliczenie do „leasingu” nowych umów, dotychczas definiowanych jako np. najem, czy leasing operacyjny, ale także wyróżnienie w nich zarówno elementów leasingowych, jak i operacyjnych (nie-leasingowych, np. świadczenie usługi).
Wymaga to całkiem nowego spojrzenia na posiadane i planowane umowy. Przydadzą się tu doświadczenia z wdrażania MSSF15, gdyż alokacja ceny umownej do poszczególnych elementów powinna odbyć się właśnie według tego standardu. To wszystko może powodować znaczącą korektę wartości umów leasingu. Na szczęście regulator zostawił tu furtkę dla leasingobiorców, którzy mogą zapisać w polityce rachunkowości wybór opcji nie wyodrębniania elementów operacyjnych. Wtedy cała umowa traktowana jest jako leasingowa. Odrębnej wyceny wymagają warunkowe płatności czynszów oraz zmienne opłaty leasingowe.
Okres umowy leasingu (nowe podejście) – całkowity, niepodlegający odwołaniu okres, podczas którego leasingobiorca ma prawo do użytkowania danego aktywa, tj.: włączając opcjonalne okresy, (np. przedłużenie – jeśli dokonałeś inwestycji w obcym środku), kiedy jednostka jest pewna wykonania opcji przedłużenia (lub nie wykonania opcji zakończenia) leasingu. Przykład: opcja wykupu przekreśla co do zasady możliwość uznania umowy za krótkoterminową. „Pewność” określa się też analizując, które alternatywy są korzystniejsze.
JAK ODPOWIEDNIO PRZYGOTOWAĆ SIĘ NA ZMIANY?
Sprawozdanie – w skrócie można powiedzieć, że MSSF16
znosi pojęcie leasingu operacyjnego bilansowo, nakazując, aby wszystkie
umowy leasingu ująć w sprawozdaniu jako środki trwałe, zobowiązania,
amortyzację.
Wskaźniki – efektem może być znaczący wzrost sumy bilansowej, co za tym idzie
wzrost EBITDA, ale też znaczny wzrost wskaźników zadłużenia oraz spadek
rentowności aktywów, dlatego podmioty stosujące MSSF powinny upewnić
się, że ich umowy finansowania lub z dostawcami zawierają klauzulę „frozen GAAP” – w przeciwnym razie może okazać się konieczna renegocjacja tych umów.
Podobnie rzecz może mieć się z programami premiowania czy cenami transferowymi opartymi np. na EBITDA. Warto przeprowadzić symulację wdrożenia MSSF16 i opracować odpowiednie scenariusze
adaptacyjne.
IT – zarządzanie umowami będzie wymagało zdecydowanie
więcej danych o umowach leasingowych. Dane te z kolei wymagać będą
uzupełniania oraz bieżącego przeliczania wpływu zmian, co w wielu
przypadkach, może przekraczać możliwości Excela. Na rynku pojawiło się
szereg dedykowanych programów do obsługi wymogów MSSF16.
Jeżeli chcielibyście Państwo dowiedzieć się więcej na temat poruszonych zagadnień zapraszamy do kontaktu.
