Ustawa AML – co warto wiedzieć?
31 października 2021 r. w pełni weszła w życie nowelizacja Ustawy z dn. 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawa AML).
Przy tej okazji warto przyjrzeć się jak powinna wyglądać procedura AML oraz kto musi ją wdrożyć. Obowiązków jest szereg, a ich niedopełnienie może się wiązać z dotkliwymi karami.
Czym jest AML?
AML (ang. Anti-Money Laundering) w tłumaczeniu oznacza przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Jest to jeden z podstawowych obowiązków polskiego przedsiębiorcy, a wywodzi się on bezpośrednio z prawa Unii Europejskiej. Jego funkcją jest zapobieganie wprowadzaniu do obrotu majątku pochodzącego z nielegalnych źródeł oraz finansowaniu szeroko pojętej działalności przestępczej.
We współczesnych realiach rynkowych, szczególnie istotnym jest posiadanie jasnych i rzetelnych informacji na temat swoich kontrahentów. Nawet jeżeli firma nie popełniła żadnych przestępstw o charakterze finansowym, to może ponosić konsekwencje za niedopatrzenia w zakresie ich wykrywania i zgłaszania.
Na kim ciążą obowiązki?
Zobowiązanymi do stosowania postanowień ustawy AML, w myśl jej art. 2, są tzw. „instytucje obowiązane”. Zaliczyć do nich można przede wszystkim instytucje działające na rynku finansowym i ubezpieczeniowym, ale także szereg innych podmiotów, głównie będących przedsiębiorcami. Wśród nich wskazać można:
- podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych;
- pośrednicy nieruchomości;
- notariusze, adwokaci, radcowie prawni, doradcy podatkowi, aczkolwiek w ograniczonym zakresie;
- podmioty prowadzące działalność z zakresu tzw. offshore and company services, (tj. usługi rejestracji spółek oraz innych jednostek organizacyjnych, usługi pełnienia funkcji członka zarządu (lub podobnej), usługi zapewniania siedziby, adresu prowadzenia działalności, adresu korespondencyjnego (usługi biura wirtualnego), określone usługi powiernictwa);
- przedsiębiorcy, fundacje lub stowarzyszenia, w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro (w ramach jednej operacji, bądź kilku powiązanych);
Elementy i zatwierdzenie procedury AML
Procedura AML stanowi zbiór zasad postępowania obowiązujący u danego podmiotu, oparty o charakter, rodzaj i rozmiar prowadzonej działalności. Oznacza to, że procedura musi mieć realne zastosowanie i faktycznie odpowiadać potrzebom podmiotu. W związku z tym, przy jej projektowaniu, nie jest wskazane korzystanie z gotowych szablonów, ponieważ może się to skończyć chociażby nałożeniem kary finansowej. Procedura powinna być kompleksowo przygotowana i dostosowana do indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy.
Ustawa AML w art. 50 wskazuje, że procedura powinna określać między innymi tryb rozpoznawania oceny ryzyka prania pieniędzy, metody przeciwdziałania, stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego oraz wewnętrzne procedury zgłaszania i nadzoru nad wykrytym ryzykiem.
Podmioty zobowiązane powinny przy tym położyć szczególny nacisk na propagowanie wśród pracowników świadomości i wiedzy na temat przeciwdziałania praniu pieniędzy. Będzie to stanowić nie tylko wypełnienie obowiązku ustawowego, ale także realne przeszkolenie personelu do właściwego przestrzegania i realizacji procedur AML.
Należy pamiętać, że wprowadzenie procedury lub aktualizacja jej poszczególnych elementów każdorazowo wymaga zgody członka zarządu lub pracownika decyzyjnego w sprawach AML, posiadającego odpowiednią wiedzę w tym zakresie.
Pomocnicza rola beneficjenta rzeczywistego
W całym procesie AML trzeba położyć szczególny nacisk na prawidłowe zidentyfikowanie i zweryfikowanie kontrahenta pod kątem jego tożsamości oraz profilu działalności. Pomaga w tym instytucja beneficjenta rzeczywistego. Beneficjent rzeczywisty jest to osoba fizyczna, która sprawuje faktyczną kontrolę nad procesami decyzyjnymi w zakresie transakcji zawieranych przez dany podmiot. Jego tożsamość podlega ujawnieniu w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).
Kary za niewdrożenie procedury AML
Ustawodawca przewidział szereg kar administracyjnych za niedopełnienie obowiązków wynikających z ustawy AML przez podmioty zobowiązane. Wśród nich znaleźć można:
- publikację informacji o instytucji zobowiązanej oraz zakresie w jakim naruszyła przepisy;
- nakaz zaniechania określonego działania;
- cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
- zakaz zajmowania stanowiska kierowniczego przez osobę odpowiedzialną za naruszenie;
- karę pieniężną (do dwukrotności osiągniętej korzyści lub unikniętej straty; jeżeli nie jest możliwe ustalenie – do 1.000.000 Euro).
Jeśli chcesz dowiedzieć się jak zaprojektować procedurę AML w swojej firmie albo uzyskać inne przydatne informacje, zapraszamy do kontaktu. Nasi specjaliści udzielą Ci wszelkiego niezbędnego wsparcia i porad.
