Obowiązek rozliczenia podatku od transferów pieniężnych osiąganych na terytorium Polski dotyczy nie tylko osób posiadających status rezydenta, ale także nierezydentów. Kim jest nierezydent? Kiedy powinno się zapłacić to zobowiązanie podatkowe? Jakie zmiany w zakresie tego podatku wprowadził Ustawodawca? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Podatek u źródła – kogo dotyczy?
Podatek u źródła, dalej WHT, to zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych posiadających status nierezydenta. Odnosi się do sytuacji, w której podatnik jest podmiotem zagranicznym osiągającym dochody w Polsce. Wówczas płatnik, którego stałe miejsce pobytu znajduje się w kraju, w którym osiągany jest dochód, zobowiązany jest do pobrania i zapłaty podatku u źródła do właściwego Urzędu Skarbowego. Oznacza to, że obowiązek leży po stronie polskiego płatnika. W określonych sytuacjach również rezydent będzie zobowiązany do zapłaty WHT – przykładowo przy wypłatach dywidend dla podmiotów krajowych.
Co podlega opodatkowaniu podatkiem u źródła?
Zakres przedmiotowy podatku został uregulowany w art. 21 i 22 ustawy o CIT i dotyczy wartości niematerialnych. Zalicza się do nich przychody:
- z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),
- z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze
- z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,
- uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, skorzystanie z którego wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera,
- z tytułu dywidendy i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych.
Nie jest to jednak katalog zamknięty, kluczowe są tu postanowienia danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Na co należy zwrócić uwagę w WHT?
Do najważniejszych przesłanek w zakresie podatku u źródła należy obowiązek dochowania tzw. należytej staranności w momencie pobierania podatku oraz przy korzystaniu ze stawek obniżonych lub zwolnień. Mimo braku ustawowej definicji należytej staranności, płatnik zobowiązany jest do jej dochowania. Jak wskazuje Ustawa, przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter, skalę działalności prowadzonej przez płatnika oraz powiązania w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 5 płatnika z podatnikiem, co sprowadza się do:
- weryfikacji zgodności otrzymanych dokumentów ze stanem faktycznym,
- weryfikacji rezydencji podatkowej odbiorcy,
- weryfikacji statusu kontrahenta jako podatnika.
Warto zaznaczyć, że płatnik często nie ma możliwości dokładnej weryfikacji otrzymanych dokumentów. To, niestety, stanowi kluczowy problem w zakresie dochowania należytej staranności.
Status rzeczywistego właściciela
Potwierdzenie statusu rzeczywistego właściciela to kolejny obowiązek, którego wypełnienie ma wpływ na skorzystanie z preferencji w podatku u źródła. Rzeczywisty właściciel oznacza podmiot, który:
- otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części,
- nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi,
- prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby.
Ministerstwo Finansów w projekcie objaśnień podatkowych dotyczących WHT, podkreśla aby przywiązywać szczególną uwagę do weryfikacji faktu prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej. Wskazuje, że: brak prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej skutkuje brakiem przyznania preferencji podatkowej, ale jednocześnie spełnienie kryterium prowadzenia takiej działalności nie gwarantuje ich w sposób automatyczny.
Oznacza to, że jeżeli odbiorca płatności nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej, to nie można potwierdzić, że jest rzeczywistym właścicielem płatności. W konsekwencji więc nie może mieć wpływu na wykorzystanie takich środków.
Mechanizm pay and refund – zasady poboru i zwrotu podatku u źródła
Mechanizm „pay and refund” sprowadza się do poboru podatku u źródła a następnie wnioskowania do urzędu skarbowego o zwrot nadpłaty. Aktualnie ustawodawca wprowadził limit 2 000 000 zł, który dotyczy wypłaty należności podlegających WHT na rzecz tego samego podatnika. W momencie przekroczenia limitu płatnik zobowiązany jest do poboru podatku w ustawowej wysokości. Oznacza to, że od nadwyżki ponad kwotę 2 000 000 zł konieczne będzie pobranie stawki 20% lub 19% – w zależności czy płatność dotyczy odsetek, należności licencyjnych czy dywidend.
Limit odnosi się do płatności dotyczących dywidend i innych przychodów z udziałów w zyskach osób prawnych, odsetek, należności licencyjnych. Jednak zakres ten może być odmienny w zależności od postanowień danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Warto przy tym dodać, że wypłaty z różnych tytułów na rzecz tego samego kontrahenta będą podlegały sumowaniu.
Podatek u źródła – kiedy następuje zwrot?
Zwrotowi podlega kwota podatku pobrana przez płatnika w związku z wypłatami należności ponad 2 mln zł. Wniosek o zwrot podatku WHT może złożyć podatnik, również nierezydent, płatnik, który wpłacił podatek z własnych środków. Zazwyczaj jest to kontrahent zagraniczny. Wniosek składany jest w formie elektronicznej (formularz WH-WCZ dla podatnika CIT / WH–WPZ dla podatnika PIT oraz WH–WCP dla płatnika CIT oraz WHWPP dla płatnika PIT) wraz z załącznikami.
Weryfikacja wniosku trwa 6 miesięcy, ale praktyka wskazuje wydłużenie do 9 miesięcy. Natomiast, w momencie zwrotu dokonanego po terminie, wnioskodawcy przysługują odsetki w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej, co wynika z art. 28b ust. 13 Ustawy o CIT.
Po zakończeniu weryfikacji organ podatkowy w drodze decyzji może:
- dokonać zwrotu podatku (wraz z odsetkami, gdy okaże się, że termin nie został zachowany, a zwrot podatku był zasadny);
- odmówić dokonania zwrotu (decyzja odmowna będzie podlegała zaskarżeniu, co może wydłużyć czas na otrzymanie zwrotu podatku o następne kilka lat).
Podsumowanie
Podatek u źródła to zobowiązanie podatkowe, które wywołuje wiele sporów i dyskusji z organami podatkowymi. Wynika to ze skomplikowanej zasady jego funkcjonowania. Dochowanie należytej staranności i weryfikacją dokumentów to problem leżący po stronie płatnika. Ten jednak często ma ograniczoną możliwość sprawdzenia autentyczności informacji przekazanych od zagranicznego podatnika. To zaś odróżnia go od organu podatkowego posiadającego rozbudowany aparat skarbowy.
Serdecznie zachęcamy do kontaktu. Jeśli macie dodatkowe pytania lub wątpliwości w kwestii podatku u źródła – chętnie na nie odpowiemy. Nasi eksperci i specjaliści są do Waszej dyspozycji!
