Pełnienie funkcji członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Członkowie zarządu w związku ze swoją działalnością jako organ spółki mogą odpowiadać na gruncie cywilnym, karnym czy podatkowym. Odpowiedzialność członków zarządu przewiduje także szereg regulacji szczególnych (chociażby ustawa prawo upadłościowe). O ile wspólnicy spółki – jak wynika to z jej nazwy – ponoszą wyłącznie ograniczoną odpowiedzialność, jedynie co do ich wkładów wniesionych do spółki, odpowiedzialność członków zarządu może dotyczyć ich całego majątku. W przypadku gdy wspólnik pełni także funkcję członka zarządu – jego odpowiedzialność związana ze sprawowaniem mandatu nie będzie ograniczona jedynie do wkładów, jakie wniósł on do spółki, jakby to miało miejsce ze względu na jego status wspólnika.
Odpowiedzialność cywilna członka zarządu
Najczęstszym typem odpowiedzialności, do której będzie pociągnięty członek zarządu, będzie odpowiedzialność cywilnoprawna, w dużej mierze uregulowana w kodeksie spółek handlowych. Członek zarządu może zostać pociągnięty do cywilnej odpowiedzialności zarówno wobec samej spółki, jaki i podmiotów trzecich. Zgodnie więc z postanowieniami ustawowymi członkowie zarządu będą odpowiadać wobec wierzycieli spółki m.in. za złożenie fałszywych danych na temat wniesienia wkładów w całości przez wszystkich wspólników oraz fałszywego oświadczenia dotyczącego wniesienia wkładów w całości na podwyższony kapitał zakładowy.
Odpowiedzialność ta jest solidarną wraz ze spółką i trwa ona przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki bądź zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego. Członek zarządu może ponieść odpowiedzialność także wobec spółki, za zawinioną szkodę, którą wyrządził podczas jej tworzenia. Odpowiedzialność wobec spółki członka zarządu może wystąpić także w przypadku zawinionego wyrządzenia jej szkody poprzez działanie lub zaniechanie sprzeczne z prawem lub postanowieniami spółki.
Istotnym jest także ryzyko ponoszenia odpowiedzialności za zobowiązania spółki przez członków jej zarządu solidarnie ze spółką, w wypadku nieskutecznej egzekucji wobec spółki (zgodnie z art. 299 § 1 ksh). Istnieje możliwość zwolnienia się z tej odpowiedzialności przez każdego z członków spółki, m.in. poprzez wykazanie, że we właściwym czasie złożył on wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. Ponadto możliwość zwolnienia się z odpowiedzialności istnieje poprzez wykazanie, że pomimo nie złożenia odpowiednich wniosków lub nieotwarcia postępowania restrukturyzacyjnego wierzyciel nie poniósł szkody, a także jeśli wykaże, iż nie dopełnił odpowiednich procedur nie ze swojej winy.
W orzecznictwie przyjmuje się, iż odpowiedzialność członka zarządu dotyczy zobowiązań istniejących w czasie, w którym pełnił on swoją funkcję, nawet jeśli nie były one jeszcze wtedy wymagalne. Członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji. Należy mieć na uwadze, iż przepisy kodeksu spółek handlowych nie naruszają przepisów innych ustaw, które ustanawiają dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.
Odpowiedzialność karna członka zarządu
Poza odpowiedzialnością cywilną członek zarządu powinien mieć na względzie, iż za swoje działania może zostać pociągnięty także do odpowiedzialności karnej. Jeśli dopuścił się umyślnych działań lub zaniechań na szkodę spółki, może grozić mu kara do pięciu lat pozbawienia wolności.
Co więcej, jeśli członek zarządu lub inna osoba zobowiązana (np. prokurent) nie złożył we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości sąd, może nałożyć na nią karę grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności, a także orzec wobec niej zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia. Owy zakaz może zostać nałożony przez sąd na okres nawet dziesięciu lat.
Odpowiedzialność podatkowa członka zarządu
Istnieje także prawna możliwość, aby członek zarządu ponosił odpowiedzialność za podatkowe zobowiązania spółki. Może to mieć miejsce w sytuacji gdy egzekucja zobowiązań podatkowych spółki okaże się bezskuteczna, a członek zarządu nie będzie w stanie wykazać, iż we właściwym czasie złożył wniosek o upadłość, we właściwym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne, lub nie złożył odpowiedniego wniosku bez swojej winy.
Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a Ordynacji Podatkowej, powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. Członek zarządu może także zwolnić się z tej odpowiedzialności poprzez wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Przepisy ordynacji podatkowej mówiące o tej odpowiedzialności, mają także zastosowanie do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (zgodnie z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Podsumowanie
Pełnienie funkcji członka zarządu w spółce z o.o. wiąże się z różnorodnymi formami odpowiedzialności – cywilną, karną i podatkowym. Szeroki zakres odpowiedzialności służy przede wszystkim interesom wierzycieli. Ponadto chroni również interes wspólników, jak i samej spółki.
Masz dodatkowe pytania? Skontaktuj się z nami!
