Jakie obowiązki w zakresie bezpieczeństwa produktów będą musieli spełniać producenci, importerzy i dystrybutorzy w Unii Europejskiej? Jakie konsekwencje finansowe grożą firmom za nieprzestrzeganie nowych regulacji dotyczących bezpieczeństwa produktów? Sprawdź szczegóły nadchodzących zmian.
Z dniem 13 grudnia 2024 roku wchodzi w życie nowe unijne rozporządzenie 2023/988, znane jako GPSR (General Product Safety Regulation), które wprowadza szereg istotnych zmian w zakresie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych. To ważna nowość, która zastępuje dotychczasową dyrektywę 2001/95/WE, a jej zapisy będą miały wpływ na producentów, importerów oraz dystrybutorów produktów konsumenckich, szczególnie z sektora szybkozbywalnych dóbr konsumpcyjnych (FMCG ang. Fast Moving Consumer Goods).
Ogólne zasady nowych przepisów
Rozporządzenie w sprawie Ogólnego Bezpieczeństwa Produktów (General Product Safety Regulation) ma na celu zagwarantowanie, że wszystkie produkty oferowane na rynku unijnym – niezależnie od tego, czy są nowe, używane, naprawione czy odnowione – spełniają standardy bezpieczeństwa dla konsumentów. Rozporządzenie przewiduje również wyłączenia z nowej regulacji. Rozporządzenie nie dotyczy między innymi: wyrobów medycznych, farmaceutyków, żywności, napojów, karmy dla zwierząt, żywych roślin i zwierząt, środków ochrony roślin, antyków.
Analiza ryzyka i dokumentacja techniczna
Jednym z kluczowych obowiązków wprowadzanych przez GPSR jest konieczność przeprowadzania przez producentów wewnętrznej analizy ryzyka oraz sporządzania dokumentacji technicznej dla każdego produktu. Dokumentacja ta musi zawierać m.in. ogólny opis produktu, jego właściwości istotne dla bezpieczeństwa oraz analizę ryzyk związanych z jego użytkowaniem. Ponadto producenci będą zobowiązani do przechowywania tej dokumentacji przez 10 lat po wprowadzeniu produktu do obrotu.
To nowe wymaganie stanowi spore wyzwanie, szczególnie dla firm posiadających szerokie portfolio produktów. W praktyce oznacza to konieczność usystematyzowanego podejścia do zarządzania bezpieczeństwem produktów oraz aktualizowania dokumentacji w przyszłości.
Obowiązki uczestników łańcucha dostaw:
GPSR wprowadza liczne wymagania dla różnych uczestników łańcucha dostaw, w tym:
- Producentów – są zobowiązani do projektowania, testowania i oznaczania swoich wyrobów w sposób zgodny z wymogami GPSR. Muszą również prowadzić dokumentację techniczną oraz rejestrować zgłoszenia od klientów.
- Importerów – ich rolą jest upewnienie się, że sprowadzane na rynek produkty spełniają standardy bezpieczeństwa i są prawidłowo oznaczone. Mają także obowiązek przechowywania dokumentacji technicznej przez okres 10 lat.
- Dystrybutorów – odpowiadają za sprawdzenie, czy produkty są prawidłowo oznaczone oraz czy dołączono do nich wszystkie niezbędne instrukcje i informacje dotyczące bezpieczeństwa.
Zmiany wynikające z GPSR dotyczą również etykietowania produktów. Na etykietach produktów konsumenckich będzie musiał znaleźć się m.in. adres elektroniczny producenta (lub importera), dzięki czemu konsumenci będą mogli skontaktować się z producentem drogą elektroniczną. Dotyczy to zarówno produktów krajowych, jak i importowanych spoza UE, przy czym etykieta produktu importowanego będzie musiała zawierać dane zarówno producenta, jak i importera.
Warto zaznaczyć, że zmiany te obejmą również produkty importowane spoza Unii Europejskiej, gdzie obowiązkowe będą dane kontaktowe zarówno producenta, jak i importera.
Procedury wewnętrzne i wycofywanie produktów
Zgodnie z GPSR, przedsiębiorcy będą zobowiązani do wdrożenia odpowiednich procedur wewnętrznych, które zapewnią spełnienie wymagań bezpieczeństwa i zgodność produktów z obowiązującymi normami. Producentom i importerom zostaną również nałożone obowiązki związane z wycofywaniem niebezpiecznych produktów z rynku. W przypadku wycofania produktu, producent będzie musiał poinformować konsumentów za pomocą określonych kanałów komunikacji (m.in. poprzez stronę internetową i media społecznościowe).
Co więcej, konsumenci, którzy zakupili produkt zagrożony, będą mieli prawo do otrzymania rekompensaty, np. w formie naprawy, wymiany lub zwrotu środków. Produkty wycofane z rynku nie mogą wiązać się z żadnymi kosztami dla konsumentów związanymi z ich zwrotem.
Monitoring i raportowanie skarg
Nowe przepisy przewidują również wprowadzenie obowiązku bieżącego monitorowania bezpieczeństwa produktów. Importerzy i dystrybutorzy będą zobowiązani do zgłaszania producentom podejrzeń o niebezpiecznych produktach, a ci ostatni będą musieli informować o takich przypadkach odpowiednie organy państwowe za pośrednictwem dedykowanego portalu Safety Business Gateway.
Producenci będą zobowiązani do rejestrowania i analizowania skarg związanych z bezpieczeństwem swoich produktów oraz podejmowania odpowiednich działań w przypadku zagrożenia. Konsumenci będą mieli możliwość zgłaszania problemów z bezpieczeństwem produktów za pośrednictwem dostępnych kanałów komunikacji.
Przygotowania do nowych regulacji
Chociaż przepisy GPSR wejdą w życie 13 grudnia 2024 r., przedsiębiorcy mają czas na dostosowanie swoich produktów do nowych wymogów. Rozporządzenie przewiduje okres przejściowy, który pozwala na sprzedaż produktów wprowadzonych na rynek przed tą datą, o ile były one zgodne z wcześniejszą dyrektywą 2001/95/WE.
Jednak dla nowych produktów wprowadzanych na rynek po tej dacie, przedsiębiorcy muszą już teraz rozpocząć proces dostosowywania się do nowych wymagań. Warto również zauważyć, że za naruszenie przepisów GPSR przewidziane są surowe sankcje, w tym wysokie kary finansowe, sięgające nawet 1 mln zł za najpoważniejsze naruszenia związane z bezpieczeństwem produktów.
Kary według nowego rozporządzenia GPSR
Za nieprzestrzeganie przepisów, GPSR przewiduje kary finansowe – do 1 miliona złotych dla producentów i importerów za wprowadzenie produktów niezgodnych z przepisami, do 500 tysięcy złotych dla dystrybutorów za uchybienia dotyczące dokumentacji i oznakowania oraz do 500 tysięcy złotych dla sprzedawców internetowych za niewypełnienie obowiązków informacyjnych.
Rozporządzenie GPSR – co musisz wiedzieć? Podsumowanie:
Nowe rozporządzenie GPSR wprowadza szereg istotnych zmian, które mają na celu wzmocnienie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych dostępnych na rynku UE. Dla producentów, importerów i dystrybutorów oznacza to konieczność dostosowania procedur operacyjnych, aktualizacji etykiet oraz przeprowadzenia szczegółowych analiz ryzyka dla swoich produktów. Wdrożenie tych zmian będzie wymagało zaangażowania, jednak zapewni konsumentom wyższy poziom ochrony i bezpieczeństwa.
Warto zacząć od przeglądu swoich produktów, opracowania procedur bezpieczeństwa oraz weryfikacji etykiet, aby zminimalizować ryzyko niezgodności z nowymi regulacjami.
Masz dodatkowe pytania? Skontaktuj się z nami!
