„Tylko profesjonalna analiza chroni podatnika: jak naprawdę poprawnie raportować MDR-1”

Raportowanie schematów podatkowych (MDR) to obowiązek, który od kilku lat budzi ogromne zainteresowanie zarówno wśród podatników, jak i doradców podatkowych. Regulacje te, wprowadzone w wyniku implementacji dyrektywy DAC6, mają na celu zwiększenie przejrzystości systemu podatkowego i wczesne wykrywanie agresywnych uzgodnień podatkowych.

Podstawowe pytanie, które zadają sobie promotorzy, korzystający i wspomagający brzmi: kiedy informacja o schemacie podatkowym, złożona na formularzu MDR-1, jest poprawna?

Odpowiedź na to pytanie kryje się w art. 86f Ordynacji podatkowej.

Podstawy prawne

• Art. 86b–86d OP – określają, kto jest zobowiązany do raportowania (promotor, korzystający, wspomagający).
• Art. 86f OP – wskazuje, jakie dane musi zawierać informacja o schemacie podatkowym, aby była prawidłowa.

Warto pamiętać, że informacja MDR-1 przekazywana jest wyłącznie drogą elektroniczną do Szefa KAS i dotyczy zawsze jednego schematu podatkowego, który jednakże może obejmować zespół powiązanych ze sobą czynności.

Kluczowe elementy informacji MDR-1

Zgodnie z art. 86f § 1 OP, informacja o schemacie podatkowym powinna zawierać m.in.:

• dane identyfikacyjne przekazującego informację i uczestników schematu,
• podstawę prawną przekazania informacji i rolę podmiotu (promotor, korzystający, wspomagający),
• wskazanie rodzaju schematu (krajowy, transgraniczny, standaryzowany),
• streszczenie opisu uzgodnienia i jego etapy,
• opis schematu podatkowego,
• cechę rozpoznawczą oraz ocenę spełnienia MBT,
• przepisy prawa podatkowego, których dotyczy schemat,
• dane o szacowanej wartości korzyści podatkowej,
• cel schematu podatkowego.

Poprawność MDR-1 – kryteria

Informacja MDR-1 będzie uznana za poprawną wtedy, gdy:

1. zawiera wszystkie elementy wymagane przez art. 86f OP,
2. wskazuje prawidłowo zidentyfikowaną cechę rozpoznawczą oraz MBT (jeśli wymagane),
3. opisuje schemat w sposób umożliwiający organowi podatkowemu zrozumienie istoty uzgodnienia i jego skutków podatkowych,
4. przekazuje wszystkie informacje, które są w posiadaniu podmiotu raportującego – bez obowiązku aktywnego poszukiwania danych, których nie posiada.

Wnioski

Poprawność MDR-1 zależy nie tylko od technicznego wypełnienia formularza, ale przede wszystkim od prawidłowej analizy uzgodnienia.

• MBT nie działa samodzielnie – zawsze musi być powiązany z cechą rozpoznawczą.
• Poprawne raportowanie wymaga interdyscyplinarnej wiedzy obejmującej różne podatki (CIT, PIT, VAT, WHT, PCC, akcyzę, podatek od nieruchomości).
• Przykład z porozumieniem odraczającym płatność pokazuje, że uzgodnienie, które na pierwszy rzut oka wydaje się powszechnie stosowanym w realiach gospodarczych w szczególnych warunkach przyjmuje znamiona schematu podatkowego. To pokazuje niezwykłą wagę analizy MDR.

Dlatego informacja MDR-1 będzie poprawna tylko wtedy, gdy zostanie przygotowana z należytą starannością – najlepiej przy udziale ekspertów z praktyką w MDR.

Kiedy informacja MDR-1 jest poprawna przy podwyższeniu kapitału? (z dwoma przykładami)

1) Punkt wyjścia – co naprawdę mówi interpretacja ogólna (DTS5.8092.3.2025)

• W praktyce podatnicy raportowali podwyższenia kapitału, wskazując m.in. ogólną cechę lit. d (standaryzacja) oraz ogólną cechę lit. f (zmiana kwalifikacji dochodu / zasad opodatkowania). MF prostuje:
  a) zastosowanie lit. f w takich operacjach jest nieprawidłowe;
  b) lit. d może być dyskutowana (bo faktycznie operacja bywa powtarzalna), ale i tak trzeba zbadać MBT, a co do zasady MBT nie będzie spełnione – cel jest gospodarczy (dokapitalizowanie), a nie podatkowy.
• Konkluzja ustawowa: schemat powstaje albo gdy uzgodnienie łącznie spełnia MBT i ogólną cechę rozpoznawczą, albo gdy spełnia szczególną/inną szczególną cechę (wtedy MBT nie trzeba). Samo MBT nie wystarcza.
• W kontekście kapitału: co do zasady podwyższenie z agio nie powinno spełniać MBT; raportowanie bywa więc zbędne.

Dla porządku: definicje i ogólne reguły z art. 86a OP (MDR, MBT, cechy rozpoznawcze) pozostają punktem odniesienia.

2) Jak rozpoznać poprawne vs. niepoprawne MDR-1? Krótka checklista (art. 86f OP)

Informacja MDR-1 jest „poprawna” nie wtedy, gdy „coś” wyślemy, lecz gdy:

• poprawnie zidentyfikujemy (lub wykluczymy) cechę rozpoznawczą właściwą dla danego uzgodnienia;
• MBT zostanie oceniony zgodnie z art. 86a § 2 OP – i połączony z ogólną cechą (jeżeli to ten wariant schematu);
• opis istoty uzgodnienia, przepisów, korzyści i etapów pozwala organowi zrozumieć skutki podatkowe;
• nie wskazujemy cechy „na siłę” (jak lit. f przy zwykłym podwyższeniu kapitału), bo to wadliwy MDR-1.
  (Obowiązki co do ról: promotor – art. 86b, korzystający – art. 86c, wspomagający – art. 86d; zakres danych – art. 86f OP).

3) Dwa przykłady na podstawie interpretacji ogólnej (kapitał z agio)

Przykład A – Prawidłowe nieraportowanie (lit. f nie ma zastosowania)

Stan faktyczny. Spółka z o.o. podwyższa kapitał zakładowy. Wspólnik wnosi wkład pieniężny, obejmując udziały powyżej wartości nominalnej. Nadwyżka (agio) trafia na kapitał zapasowy. Z uwagi na regułę „stand-still” w PCC (oraz status czynności w VAT – jeśli aport byłby opodatkowany/zwolniony), w praktyce PCC nie występuje lub podstawa opodatkowania nie obejmuje całego wkładu.
Co robi podatnik? Rozważa MDR. Ktoś doradza mu oznaczyć ogólną cechę lit. f („zmiana kwalifikacji dochodu / zmiana zasad opodatkowania” prowadząca do niższego opodatkowania), bo „wyszło mniej PCC”.

Analiza według interpretacji MF.

• Lit. f – nieprawidłowa. Podwyższenie kapitału z przelaniem agio na kapitał zapasowy nie powoduje powstania przychodu ani zmiany kwalifikacji dochodu – brak więc spełnienia przesłanek lit. f (MF stwierdza to wprost).
• Lit. d – ostrożnie. To, że operacja bywa powtarzalna i „szablonowa”, może sugerować lit. d (standaryzacja), ale nawet jeśli ktoś ją zaznaczy, i tak musi być spełnione MBT. A co do zasady MBT nie jest spełnione, bo głównym celem jest dokapitalizowanie spółki, nie korzyść podatkowa.

Wniosek praktyczny.
W typowym „kapitale z agio” nie raportujemy. Jeżeli ktoś raportuje i oznacza lit. f, składa niepoprawny MDR-1. (Gdyby ktoś forsował lit. d – musi wykazać MBT, co co do zasady się nie uda).

Co Szef KAS może zrobić? Poprosić o wyjaśnienie wątpliwości, co do ich treści. W zależności od wyjaśnień albo zakończy postępowanie:

– potwierdzeniem nadania NSP albo

– postanowieniem o odmowie nadania NSP

Możliwe jest również wydanie przez Szefa KAS postanowienia o umorzeniu postępowania i odmowie jego wszczęcia ale o tym nie tym razem.

Przykład B – Wyjątkowy przypadek raportowania (lit. f nadal błędna, ale „d + MBT” może się zdarzyć)

Stan faktyczny. Doradca oferuje standaryzowany pakiet dokumentów „podwyższenie kapitału z wysokim agio + dalsze kroki”, który ma główny cel fiskalny: obniżenie obciążeń (np. poprzez sekwencję: wniesienie środków → szybkie operacje korporacyjne powodujące faktyczny „odzysk” wkładu bez ekonomicznego ryzyka, przy jednoczesnym braku PCC w części / bez CIT). Materiały są gotowcami, „wdrażalnymi” u wielu klientów. Wynagrodzenie za projekt jest mieszane: ryczałt + success fee.

Analiza według interpretacji MF.

• Lit. f – wciąż nie. Sama operacja podwyższenia kapitału nie zmienia kwalifikacji dochodu ani nie „przeklasyfikuje” przychodów: lit. f nie pasuje.
• Lit. d – tak, potencjalnie. Pakiet jest przygotowany „z szablonu” i wdrażany w podobny sposób u wielu korzystających – to odpowiada lit. d (znaczna standaryzacja).
• MBT – wyjątkowo może być spełnione. Jeśli z dokumentów i okoliczności wynika, że głównym lub jednym z głównych celów była korzyść podatkowa (a nie realne dokapitalizowanie), MBT może „zagrać”. MF co do zasady uznaje, że przy kapitale główny cel jest gospodarczy, ale nie wyklucza, że w realiach dowodowych da się wykazać dominację celu podatkowego. Wtedy „lit. d + MBT” = raportowalny schemat (MDR-1).

UWAGA! W tym przypadku dodatkowo właściwością uzgodnienia jest Wynagrodzenie (art. 86 a § 1 pkt 6 lit. b i c OP)

Ogólna cecha rozpoznawcza związana z uzależnieniem wysokości wynagrodzenia od wysokości korzyści podatkowej wynikającej z uzgodnienia dotyczy praktyki zawierania umów o wynagrodzeniu tzw. success fee.

Umowa może przybierać formę ustną, pisemną, również sposób zapłaty może przybierać różne formy, np. zwolnienie z długu.

Dla identyfikacji wskazanej cechy rozpoznawczej nie ma znaczenia wysokość wynagrodzenia, które w praktyce gospodarczej może się znacznie różnić, w zależności od np. renomy kancelarii, kwalifikacji promotora, miejsca jego działalności doradczej.

Ważne!

Wynagrodzenie może mieć związek z korzyścią podatkową, również w przypadku jej niepowstania. Chodzi tu o sytuację, w której umowa przewiduje zwrot wynagrodzenia lub części wynagrodzenia w przypadku, gdy korzyść podatkowa nie powstanie lub powstała w wysokości niższej niż zakładano.

Wniosek praktyczny
Tylko w nietypowych, „sztucznie” ułożonych wariantach, gdzie MBT faktycznie dominuje, do gry może wejść lit. d. Lit. f pozostaje błędna w kontekście podwyższenia kapitału. Jeżeli jednak raportujemy (bo „d + MBT”), opis w MDR-1 musi precyzyjnie uzasadnić MBT i wskazać ekonomiczną „pustkę” lub przewagę motywacji podatkowej.

Pamiętajmy, że pominięcie innych cech, w przypadku, gdy de facto są właściwością uzgodnienia jest niepoprawnym raportowaniem. To stwarza ryzyko sankcji z art. 80f KKS.

4) Jak złożyć poprawne MDR-1 w tych sprawach (w razie wątpliwości)

1. Weryfikacja cechy: przy kapitale nie wybieraj lit. f; rozważ lit. d tylko wtedy, gdy rzeczywiście mamy standaryzowany produkt i wiele wdrożeń.
2. MBT: pamiętaj, że ogólna cecha bez MBT nie tworzy schematu; w zwykłym dokapitalizowaniu MBT zazwyczaj odpada.
3. Opis uzgodnienia: opisz istotę operacji (kapitał + agio), cele gospodarcze, normy KSH/PCC determinujące strukturę – to wspiera brak MBT.
4. Spójność przepisów: wskaż relewantne przepisy (KSH, PCC, ewentualnie VAT, CIT), ale nie „dorabiaj” lit. f.
5. Art. 86f OP: wypełnij pola MDR-1 zgodnie z wiedzą przekazującego (jeśli czegoś obiektywnie nie masz – wskaż brak danych), opisz korzyści (jeśli występują) i etapy (status wdrożenia).

5) Najważniejsze tezy dla praktyki

• MF wprost uznał błędność kwalifikacji „lit. f” w przypadku podwyższenia kapitału (z alokacją agio). To najczęstszy błąd w MDR-1 dotyczących kapitału.
• „Lit. d + MBT” tylko wyjątkowo. Standaryzacja bywa realna, ale MBT co do zasady nie wystąpi, bo dominuje cel gospodarczy (dokapitalizowanie).
• Poprawne MDR-1 to takie, które nie nazywa schematem typowej operacji korporacyjnej, tylko dlatego, że efektem ubocznym jest mniejsze PCC – oraz nie przypina do niej na siłę lit. f.
• Jeżeli jednak w konkretnej sprawie da się wykazać (dowodowo), że głównym celem była korzyść podatkowa, a operacja była standardowym „produktem” doradczym, rozważ raportowanie na „lit. d + MBT” – z pełnym, rzetelnym uzasadnieniem.

6) Dlaczego to ważne dla poprawności MDR-1?

Bo art. 86f OP wymaga, by informacja zawierała właściwe cechy i ocenę MBT. Wykazanie błędnej cechy (lit. f) czyni informację wadliwą. Zachowanie poprawności formalnej i merytorycznej MDR-1 chroni podatnika przed zarzutem braku raportowania (mimo że coś wysłał) i przed sankcjami.

W razie dodatkowych pytań – zapraszamy do kontaktu.

Aby dowiedzieć się więcej, zachęcamy także do wzięcia udziału w naszym bezpłatnym webinarze NSP nadany… i co dalej? Dlaczego to jeszcze nie koniec ryzyka w MDR

————————————

Źródła (kluczowe)

• Interpretacja ogólna MFiG z 29.07.2025 r., nr DTS5.8092.3.2025 – „Podwyższenie kapitału zakładowego… (PCC) a MDR” – wprost: lit. f błędna, lit. d możliwa (standaryzacja) tylko z MBT; co do zasady MBT nie występuje przy zwykłym dokapitalizowaniu.
• Ordynacja podatkowa – art. 86a i nast. (definicje MDR, MBT, cechy rozpoznawcze).