Minimalny podatek dochodowy w CIT to nowy obowiązek podatkowy, który wszedł w życie z początkiem 2024 roku. Zgodnie z przepisami ustawy CIT, firmy muszą dokonać strategicznego wyboru metody kalkulacji podstawy opodatkowania – klasycznej lub uproszczonej. W niniejszym artykule analizujemy szczegóły obu podejść, przedstawiamy warunki ich zastosowania i rekomendujemy optymalne rozwiązania w zależności od struktury finansowej podatnika.
1. Wprowadzenie
Regulacje dotyczące podatku minimalnego zostały wprowadzone do art. 24ca ustawy CIT nowelizacją Polski Ład a z dniem 1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać. Zgodnie z art. 38ec ustawy CIT:
1. Zwalnia się podatników obowiązanych do zapłaty minimalnego podatku dochodowego z obowiązków określonych w art. 24ca za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
2. W przypadku podatników, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2024 r. a zakończy się po dniu 31 grudnia 2023 r., zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się do końca tego roku podatkowego.
Podatnicy podatku minimalnego zobowiązani są do jego zapłaty w terminie do końca trzeciego miesiąca roku następnego, tym samym podatnicy po raz pierwszy zapłacą podatek minimalny w terminie do 31 marca 2025 r., za rok podatkowy 2024 pokrywający się rokiem kalendarzowym.
Ustawodawca w okresie zawieszenia doprecyzował i zmodyfikował nowe przepisy (ustawa z 7 października 2022 r., Dz.U. z 2022 poz. 2180). Nowelizacja poszerzyła m.in. zakres podmiotów wyłączonych z obowiązku liczenia podatku minimalnego, jak również wprowadziła uproszczenia przy kalkulacji podatku.
Podatek ten ma na celu ograniczenie agresywnej optymalizacji podatkowej, szczególnie przez podmioty wykazujące niską dochodowość lub straty przy jednoczesnym generowaniu znacznych przychodów. Przepisy przewidują dwie alternatywne metody kalkulacji podstawy opodatkowania: klasyczną oraz uproszczoną. Wybór odpowiedniej metody powinien być podyktowany strukturą kosztów, rentownością oraz ryzykami podatkowymi podatnika.
2. Klasyczna metoda kalkulacji podstawy opodatkowania
2.1 Elementy składowe podstawy opodatkowania (art. 24ca ust. 3 CIT):
- 1,5% przychodów (ze źródeł innych niż zyski kapitałowe),
- Koszty finansowania dłużnego na rzecz podmiotów powiązanych, ponad 30% EBITDA,
- Koszty nabycia usług i praw niematerialnych od podmiotów powiązanych lub z rajów podatkowych, przekraczające 3 mln zł + 5% EBITDA.
2.2 Formuły EBITDA
W obliczeniach stosowane są odpowiednio zmodyfikowane wskaźniki EBITDA, które mają na celu ograniczenie zaliczania nadmiernych kosztów do kosztów uzyskania przychodu.
2.3 Wyłączenia
Niektóre koszty, jak np. usługi ubezpieczenia czy gwarancje świadczone przez podmioty wskazane w art. 15c, nie zwiększają podstawy.
2.4 Zalety i wady metody klasycznej
Zalety:
- Umożliwia uwzględnienie rzeczywistych kosztów operacyjnych i struktury rentowności.
- Preferencyjna dla podmiotów z wysoką EBITDA i niskimi kosztami transakcji wewnątrzgrupowych.
Wady:
- Wysoki poziom skomplikowania, wymaga precyzyjnych danych.
- Podatność na błędy w zakresie cen transferowych i dokumentacji.
- Może prowadzić do wysokiego opodatkowania mimo niskiej dochodowości.
3. Alternatywna metoda uproszczona (art. 24ca ust. 3a CIT)
Podstawa opodatkowania stanowi 3% przychodów ze źródeł innych niż zyski kapitałowe. Brak konieczności analizy kosztów ani EBITDA. Wybór tej metody wymaga deklaracji w zeznaniu rocznym.
Zalety:
- Prosta i przewidywalna kalkulacja.
- Brak potrzeby dokumentowania i weryfikacji kosztów wewnątrzgrupowych.
- Atrakcyjna dla podmiotów o niskiej rentowności lub dużych kosztach niematerialnych.
Wady:
- Może być mniej korzystna dla podmiotów o wysokiej EBITDA i niskich kosztach wewnątrzgrupowych.
- Nie pozwala na rozliczenie rzeczywistych kosztów operacyjnych.
4. Rekomendacje wyboru metody
4.1 Kiedy metoda uproszczona (3%) jest korzystniejsza:
| Przypadek | Opis | Wniosek |
| Duże opłaty za usługi niematerialne | Know-how, consulting, zarządzanie | Lepsza niż klasyczna, która dolicza te koszty do podstawy |
| Znaczące finansowanie wewnątrzgrupowe | Pożyczki od spółek powiązanych | Przekroczenie limitów 30% EBITDA skutkuje dodatkiem do podstawy |
| Niska rentowność / strata | EBITDA < 0 | Mimo braku zysku, klasyczna metoda może generować podatek |
| Niska marża / wysoki obrót | Handel, logistyka | 3% przychodów może być mniej dotkliwe niż klasyczna kalkulacja |
| Trudności z dokumentacją cen transferowych | Brak pełnej dokumentacji TP | Mniejsze ryzyko błędów |
4.2 Kiedy klasyczna metoda jest bardziej opłacalna:
- Wysoka EBITDA (duże limity odliczeń 30% i 5% + 3 mln zł).
- Brak kosztów finansowania dłużnego lub niematerialnych – brak składników zwiększających podstawę.
- Dobrze udokumentowane transakcje wewnątrzgrupowe i stabilna struktura kosztów.
5. Odliczenia od podstawy opodatkowania (art. 24ca ust. 10 CIT)
Od podstawy opodatkowania można odliczyć m.in.:
- Ulgi wskazane w art. 18 CIT (z wyjątkiem pomniejszeń, o których mowa w art.18f CIT),
- Przychody zwolnione z tytułu działalności w PSI/SSE,
- Przychody wyłączone na mocy art. 24ca ust. 2.
6. Deklaracja i płatność podatku
- Wykazanie podstawy i podatku w rocznym zeznaniu CIT-8/M.
- Termin zapłaty: do końca 3. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
- Podatek minimalny pomniejsza się o kwotę CIT należnego wg art. 19.
- Niewykorzystana nadpłata podatku minimalnego może być odliczona przez 3 kolejne lata.
7. Zastosowanie wyłączenia z podatku minimalnego (art. 24ca ust. 14 pkt 9 CIT)
Jeśli podatnik osiągnął wskaźnik rentowności powyżej 2% w 2024 roku, to może skorzystać z wyłączenia z podatku minimalnego dla lat 2025–2027.
Zgodnie z ustawą:
„Z opodatkowania minimalnym podatkiem dochodowym wyłączony jest podatnik, który osiągnął wskaźnik rentowności co najmniej 2% w jednym z trzech lat poprzedzających rok, którego dotyczy obowiązek podatkowy.”
Oznacza to, że:
- Rentowność powyżej 2% w 2024 r. zabezpiecza podatnika przed minimalnym CIT w kolejnych trzech latach (2025, 2026, 2027).
- Potwierdza to najnowsza interpretacja indywidualna DKIS z 8.05.2025 r., sygn. 0114-KDIP2-.4010.134.2025.1.SP/IN.
8. Podsumowanie i wnioski końcowe
Minimalny podatek dochodowy to instrument, który wymusza dodatkową weryfikację polityki kosztowej i cen transferowych. Wybór między metodą klasyczną a uproszczoną powinien być każdorazowo poprzedzony analizą wskaźnika EBITDA, struktury kosztów oraz potencjalnych ryzyk podatkowych.
Rekomendacja:
- Podmioty z wysokimi kosztami wewnątrzgrupowymi lub niską rentownością powinny poważnie rozważyć zastosowanie metody uproszczonej.
- Podmioty wykazujące wysoką EBITDA i transparentne transakcje z podmiotami powiązanymi – metoda klasyczna może zapewnić niższy efektywny podatek.
- Podatnik, który w 2024 roku przekroczy wskaźnik rentowności 2%, jest uprawniony do skorzystania z wyłączenia z podatku minimalnego na lata 2025–2027.
Masz dodatkowe pytania w zakresie minimalnego podatku dochodowego w CIT, koniecznie skontaktuj się z nami!
